Larenks Kanseri Nedir?

Larenks Kanseri Nedir?

Larenks kanseri, solunum yolu ve ses tellerinin bulunduğu gırtlak (larenks) bölgesinde gelişen kötü huylu (malign) tümörlerdir. Larenks, yutak ile soluk borusu arasında yer alan ve solunum, ses üretimi ve yutma fonksiyonlarında önemli rol oynayan bir organdır. Larenks kanseri, baş ve boyun kanserleri grubuna girer ve genellikle sigara, alkol tüketimi, insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu gibi risk faktörleriyle ilişkilidir.

Erken evrede teşhis edilirse tedavi edilebilir bir hastalıktır. Ancak ilerleyen vakalarda ses kaybı, solunum güçlüğü ve beslenme problemlerine yol açabilir.

Larenks Kanserinin Anatomik Sınıflandırılması

Larenks üç ana bölgeden oluşur ve kanserin hangi bölgede geliştiğine göre farklı türleri bulunur:

1. Supraglottik Kanser (Üst Gırtlak Kanseri)
   • Ses tellerinin üzerindeki bölgeden kaynaklanır.
   • Genellikle geç belirti verir, bu nedenle tanı geç konulabilir.
   • Lenf nodlarına yayılma riski yüksektir.
2. Glottik Kanser (Ses Telleri Kanseri)
   • Ses tellerinden kaynaklanır ve en yaygın görülen larenks kanseri türüdür.
   • Erken dönemde ses kısıklığı ile kendini belli ettiği için erken teşhis edilmesi mümkündür.
3. Subglottik Kanser (Alt Gırtlak Kanseri)
   • Ses tellerinin alt kısmında gelişir.
   • Oldukça nadir görülür ve genellikle geç evrede teşhis edilir.

Larenks Kanserinin Nedenleri ve Risk Faktörleri

Larenks kanseri gelişiminde genetik ve çevresel faktörler etkilidir. Başlıca risk faktörleri şunlardır:

1. Sigara ve Tütün Kullanımı

• Larenks kanserinin en büyük risk faktörüdür.
• Sigara dumanı, gırtlak mukozasına zarar vererek kansere yol açabilir.
• Puro, nargile ve çiğneme tütünleri de benzer riskler taşır.

2. Alkol Tüketimi

• Aşırı alkol kullanımı, larenks kanseri riskini artırır.
• Sigara ile birlikte kullanıldığında kanser riski daha da yükselir.

3. HPV (İnsan Papilloma Virüsü) Enfeksiyonu

• HPV-16 ve HPV-18, gırtlak kanseri gelişimiyle ilişkilidir.
• Özellikle oral seks yoluyla bulaşan HPV, larenks mukozasında hücresel değişikliklere neden olabilir.

4. Kronik Tahriş ve Enflamasyon

• Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH), mide asidinin gırtlağa geri kaçmasına neden olarak kansere zemin hazırlayabilir.
• Kronik larenjit ve sürekli ses teli tahrişi de risk faktörleri arasındadır.

5. Genetik Faktörler

• Ailede larenks kanseri veya diğer baş-boyun kanserleri öyküsü olan bireylerde risk daha yüksektir.

6. Çevresel ve Mesleki Faktörler

• Kimyasal gazlar, boya buharları, asbest, ağır metaller gibi toksik maddelere maruz kalmak kansere neden olabilir.
• Uzun süreli hava kirliliğine maruz kalmak da larenks kanseri gelişme riskini artırabilir.

Larenks Kanserinin Belirtileri

Larenks kanseri erken evrede belirti verebilir, özellikle glottik kanserler ses değişiklikleri ile kendini gösterir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Ses kısıklığı veya ses değişiklikleri (iki haftadan uzun süren)
• Boğaz ağrısı ve yutma güçlüğü
• Boyunda şişlik (lenf bezlerinde büyüme)
• Hırıltılı solunum ve nefes darlığı
• Kulak ağrısı ve çınlama
• Kanlı balgam veya ağızdan gelen kanamalar
• İştahsızlık ve kilo kaybı

Ses değişiklikleri özellikle glottik larenks kanserinde erken dönemde fark edilebilir. Ancak supraglottik ve subglottik kanserlerde belirtiler daha geç ortaya çıkabilir.

Larenks Kanserinin Teşhisi

Larenks kanseri teşhisi koymak için aşağıdaki yöntemler kullanılır:

1. Fizik Muayene ve Laringoskopi
   • Direkt Laringoskopi: Gırtlak bölgesini doğrudan incelemek için kullanılır.
   • Fiberoptik Laringoskopi: Esnek bir kamera yardımıyla detaylı inceleme yapılır.
2. Biyopsi
   • Şüpheli dokudan alınan örnek patolojik olarak incelenir.
3. Görüntüleme Yöntemleri
   • Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kanserin yayılımını değerlendirmek için kullanılır.
   • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Yumuşak dokuların ayrıntılı incelenmesini sağlar.
   • Pozitron Emisyon Tomografisi (PET): Kanserin metastaz yapıp yapmadığını belirlemeye yardımcı olur.

Larenks Kanserinin Tedavi Yöntemleri

Tedavi, kanserin evresine, tümörün boyutuna ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir.

1. Cerrahi Tedavi

• Lazer cerrahisi: Küçük tümörlerde kullanılabilir.
• Parsiyel larenjektomi: Gırtlağın bir kısmı alınarak ses fonksiyonları korunmaya çalışılır.
• Total larenjektomi: Gırtlağın tamamen alınması. Bu durumda hasta, trakeostomi (boğaza açılan yapay bir delik) ile nefes almak zorunda kalır.

2. Radyoterapi (Işın Tedavisi)

• Erken evre tümörlerde tek başına kullanılabilir.
• Cerrahi sonrası nüks riskini azaltmak için uygulanabilir.

3. Kemoterapi

• İleri evre vakalarda radyoterapi ile birlikte kullanılır.
• Kanserin diğer bölgelere yayılması durumunda uygulanabilir.

4. Hedefe Yönelik Tedaviler

• Epidermal büyüme faktörü reseptörü (EGFR) inhibitörleri bazı hastalarda etkili olabilir.

5. İmmünoterapi

• Bağışıklık sistemini güçlendiren ilaçlar ileri evre vakalarda uygulanabilir.

Larenks Kanserinden Korunma Yolları

• Sigara ve alkol kullanımını bırakmak
• HPV enfeksiyonuna karşı aşı yaptırmak
• GÖRH gibi tahriş edici hastalıkları kontrol altına almak
• Kimyasal ve toksik maddelere maruziyeti azaltmak
• Sağlıklı beslenmek ve düzenli kontrolleri ihmal etmemek

Larenks kanseri, erken teşhis edildiğinde başarılı bir şekilde tedavi edilebilen bir hastalıktır. Özellikle uzun süreli ses kısıklığı, yutma güçlüğü ve nefes darlığı gibi belirtiler fark edildiğinde zaman kaybetmeden bir uzmana başvurulmalıdır. Risk faktörlerinden kaçınarak, düzenli sağlık kontrolleri yaptırarak ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinerek larenks kanseri gelişme riski en aza indirilebilir.