Meme Kanseri Nedir?

M

Meme kanseri, meme dokusundaki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucu oluşan kötü huylu (malign) bir tümördür. Kadınlarda en sık görülen kanser türüdür, ancak erkeklerde de nadiren görülebilir. Erken teşhis ve tedavi, meme kanserinin yayılmasını önleyerek hastaların yaşam süresini ve kalitesini önemli ölçüde artırabilir.

Meme kanseri farklı türlerde olabilir ve her biri farklı seyir gösterebilir. Genetik faktörler, hormonal değişiklikler ve çevresel etkenler meme kanseri gelişiminde rol oynayabilir.

Meme Kanserinin Türleri

Meme kanseri, tümörün köken aldığı hücre tipine ve yayılım derecesine göre farklı türlere ayrılır:

1. Duktal Karsinom (Süt Kanallarından Kaynaklanan Kanserler)

• Duktal Karsinoma In Situ (DCIS): Kanser hücreleri süt kanallarında sınırlıdır ve çevre dokulara yayılmamıştır.
• İnvaziv Duktal Karsinom (IDC): En yaygın meme kanseri türüdür. Süt kanallarından çıkarak çevre dokulara yayılabilir.

2. Lobüler Karsinom (Süt Üreten Bezlerden Kaynaklanan Kanserler)

• Lobüler Karsinoma In Situ (LCIS): Kansere dönüşme riski taşıyan anormal hücreler lobüllerde (süt üreten bezlerde) bulunur, ancak invaziv değildir.
• İnvaziv Lobüler Karsinom (ILC): Lobüllerden çıkıp çevre dokulara yayılabilir.

3. Daha Az Yaygın Meme Kanseri Türleri

• İnflamatuar Meme Kanseri: Nadir ve agresif bir türdür. Meme kızarık, şiş ve sıcak görünebilir.
• Paget Hastalığı: Meme ucunda ve çevresinde yaralar, kaşıntı ve soyulmalarla kendini gösteren bir kanser türüdür.
• Tripl Negatif Meme Kanseri: Hormon reseptörleri ve HER2 proteini taşımayan, tedavi seçenekleri daha sınırlı olan agresif bir meme kanseri türüdür.

Meme Kanserinin Nedenleri ve Risk Faktörleri

Meme kanserinin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, çeşitli risk faktörleri hastalığın gelişme olasılığını artırabilir.

1. Genetik ve Aile Öyküsü

• BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları meme kanseri riskini önemli ölçüde artırır.
• Ailesinde meme kanseri öyküsü bulunan kişilerde risk daha yüksektir.

2. Yaş ve Cinsiyet

• Meme kanseri yaşla birlikte daha sık görülür, özellikle 50 yaş ve sonrasında risk artar.
• Kadınlar, erkeklere kıyasla çok daha yüksek risk altındadır.

3. Hormonal Faktörler

• Erken adet görme (12 yaş öncesi) ve geç menopoza girme (55 yaş sonrası) risk artırıcı faktörlerdir.
• Hormon replasman tedavisi ve doğum kontrol hapları uzun süre kullanıldığında riski artırabilir.

4. Yaşam Tarzı Faktörleri

• Obezite, özellikle menopoz sonrası kadınlarda meme kanseri riskini artırabilir.
• Alkol tüketimi, meme kanseri gelişme olasılığını artırır.
• Fiziksel aktivite eksikliği ve sağlıksız beslenme meme kanseri riskini artıran diğer faktörlerdir.

5. Çevresel Faktörler

• Radyasyona maruz kalma, özellikle genç yaşta radyoterapi almış olmak meme kanseri riskini artırabilir.
• Endokrin bozucu kimyasallar, plastiklerde bulunan bazı maddeler (BPA gibi) hormonları etkileyerek riski artırabilir.

Meme Kanserinin Belirtileri

Meme kanseri erken evrede belirti vermeyebilir. Ancak dikkat edilmesi gereken belirtiler şunlardır:

• Memede veya koltuk altında ele gelen sert, ağrısız kitle
• Meme başında çekilme, içe çökme veya deformasyon
• Meme cildinde kızarıklık, şişlik veya portakal kabuğu görünümü
• Meme başından kanlı veya anormal akıntı gelmesi
• Meme boyutunda veya şeklinde değişiklik

Bu belirtilerden herhangi biri fark edildiğinde bir doktora başvurmak erken teşhis açısından hayati önem taşır.

Meme Kanserinin Teşhisi

Meme kanseri teşhisi için çeşitli tarama ve tanı yöntemleri kullanılır:

1. Mamografi

• 40 yaş üstü kadınlara yılda bir kez önerilir.
• Düşük doz X-ışınları ile meme dokusundaki anormallikleri tespit eder.

2. Ultrasonografi

• Özellikle genç kadınlarda meme dokusunun yoğun olduğu durumlarda kullanılır.
• Kitlelerin içeriği hakkında bilgi verir.

3. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI)

• Yüksek riskli bireylerde ve detaylı inceleme gerektiğinde kullanılır.

4. Biyopsi

• Şüpheli kitlelerden doku örneği alınarak patolojik inceleme yapılır.

Meme Kanserinin Evreleri

Meme kanseri, yayılma derecesine göre 0’dan IV’e kadar evrelendirilir:

• Evre 0 (Karsinoma in Situ): Kanser süt kanallarında veya lobüllerde sınırlıdır.
• Evre I: Küçük çaplı tümör olup yayılım göstermemiştir.
• Evre II: Tümör büyümeye başlamıştır ancak yayılım sınırlıdır.
• Evre III: Kanser, koltuk altı lenf bezlerine yayılmıştır.
• Evre IV: Kanser uzak organlara (kemik, akciğer, karaciğer) metastaz yapmıştır.

Meme Kanserinin Tedavi Yöntemleri

Tedavi planı hastanın kanser türüne, evresine ve genel sağlık durumuna göre belirlenir.

1. Cerrahi Tedavi

• Lumpektomi: Sadece tümörün çıkarıldığı, memenin korunduğu ameliyat türüdür.
• Mastektomi: Tüm memenin alındığı cerrahi yöntemdir.

2. Radyoterapi (Işın Tedavisi)

• Ameliyat sonrası kalan kanser hücrelerini yok etmek için kullanılır.

3. Kemoterapi

• Kanser hücrelerini öldürmek için kullanılan ilaç tedavisidir.
• Genellikle ileri evre hastalarda uygulanır.

4. Hormon Tedavisi

• Östrojen veya progesteron reseptörü pozitif olan kanser türlerinde kullanılır.

5. Hedefe Yönelik Tedavi

• HER2 pozitif meme kanserlerinde kullanılan biyolojik ilaçlarla tümör büyümesi engellenir.

6. İmmünoterapi

• Bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser hücreleriyle savaşmayı destekleyen bir tedavi yöntemidir.

Meme Kanserinden Korunma Yolları

• Düzenli meme muayenesi yapmak ve tarama programlarına katılmak
• Sağlıklı beslenmek (sebze, meyve, tam tahıllı gıdalar tüketmek)
• Düzenli egzersiz yapmak
• Alkol ve sigaradan kaçınmak
• İdeal kiloyu korumak
• Hormonal tedavileri doktor kontrolünde almak

Meme kanseri, erken teşhis edildiğinde başarılı bir şekilde tedavi edilebilen bir hastalıktır. Risk faktörlerinden kaçınmak, düzenli taramalar yaptırmak ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, meme kanseri gelişme riskini azaltmada önemli rol oynar.