Meme Kitleleri ve Meme Kanseri Cerrahisi: Lumpektomi, Mastektomi ve Sentinel Lenf Nodları

İçindekiler

1. Meme Kitleleri: Tanımı ve Klinik Önemi
2. Meme Kanseri Cerrahisinin Temel Yaklaşımları
3. Lumpektomi (Meme Koruyucu Cerrahi)
4. Mastektomi (Memenin Tamamının Alınması)
5. Sentinel Lenf Nodları: Tanı ve Evrelemede Rolü
6. Cerrahi Yaklaşımların Seçim Kriterleri
7. Cerrahi Sonrası İzlem ve Rehabilitasyon
8. Geleceğe Yönelik Cerrahi ve Onkolojik Yaklaşımlar
9. Sonuç

1. Meme Kitleleri: Tanımı ve Klinik Önemi

Meme kitleleri; meme dokusunda elle hissedilebilen, genellikle yuvarlak ya da düzensiz sınırlı oluşumlardır. İyi huylu (fibroadenom, kist, lipom) ya da kötü huylu (meme kanseri) olabilirler. Tüm meme kitleleri mutlaka detaylı görüntüleme (mammografi, ultrason, MR) ve biyopsi yöntemleriyle değerlendirilmelidir.

Erken evrede saptanan kitlelerin büyük bölümü iyi huyludur ancak malignite (kötücül) olasılığı göz önüne alındığında, kesin tanı ve hızlı müdahale hayati önem taşır.

2. Meme Kanseri Cerrahisinin Temel Yaklaşımları

Meme kanseri cerrahisi, kanserin evresi, tümörün lokalizasyonu, büyüklüğü, hasta yaşı ve genetik faktörlere göre kişiselleştirilmiş olarak planlanır. Cerrahi seçenekler üç temel başlık altında değerlendirilir:

• Lumpektomi (Meme koruyucu cerrahi)
• Mastektomi (Tam meme alınması)
• Lenf nodu diseksiyonu ve sentinel lenf nodu biyopsisi

Bu seçeneklerin her biri, hem onkolojik kontrol hem de estetik sonuçlar açısından değerlendirilmelidir.

3. Lumpektomi (Meme Koruyucu Cerrahi)

Lumpektomi; yalnızca tümörün ve çevresindeki az miktarda sağlıklı dokunun çıkarıldığı cerrahi yöntemdir. Meme dokusunun büyük bir kısmı korunur. Erken evre meme kanserinde, uygun hastalarda sıklıkla tercih edilir.

Avantajları:

• Meme bütünlüğü korunur
• Estetik görünüm daha iyi
• Daha az cerrahi travma

Dezavantajları:

• Mutlaka radyoterapi ile tamamlanmalıdır
• Tümörün tam çıkarılamama riski varsa, yeniden cerrahi gerekebilir

4. Mastektomi (Memenin Tamamının Alınması)

Mastektomi, tüm meme dokusunun çıkarıldığı cerrahi yöntemdir. Tek taraflı (unilateral) veya iki taraflı (bilateral) yapılabilir. Kanserin boyutu büyükse, çok odaklıysa ya da hasta radyoterapi almak istemiyorsa mastektomi tercih edilebilir.

Mastektomi Türleri:

• Total (Basit) Mastektomi
• Cilt Koruyucu Mastektomi
• Nipple-Sparing Mastektomi (Meme başı koruyucu)
• Radikal Mastektomi (Pektoralis kaslarının da alındığı)

5. Sentinel Lenf Nodları: Tanı ve Evrelemede Rolü

Sentinel lenf nodu; kanserin lenf yoluyla yayılmaya başladığı ilk lenf nodudur. Bu nodun durumu, tümörün lenfatik sisteme yayılıp yayılmadığını belirlemede kritik öneme sahiptir.

Sentinel Lenf Nod Biyopsisi:

• Özel boya veya radyoaktif madde ile sentinel nod işaretlenir
• Cerrahi sırasında çıkarılarak patolojik incelemeye gönderilir
• Pozitifse aksiller diseksiyon yapılır

Bu teknik sayesinde gereksiz lenf nodu çıkarımı ve buna bağlı kol ödemi (lenfödem) riski azaltılır.

6. Cerrahi Yaklaşımların Seçim Kriterleri

Belirleyici Faktörler:

• Tümör boyutu ve yerleşimi
• Meme büyüklüğü
• Yaş ve genel sağlık durumu
• Genetik yatkınlık (BRCA1/2 pozitifliği)
• Hastanın tercihi
• Radyoterapiye uygunluk

Multidisipliner tümör konseyleri, hasta bazında optimal cerrahi planı belirlemede etkili rol oynar.

7. Cerrahi Sonrası İzlem ve Rehabilitasyon

Cerrahi sonrası süreçte hasta izleminde temel başlıklar:

• Histopatolojik değerlendirme (cerrahi sınır, lenf nodu durumu)
• Radyoterapi ve kemoterapi planlaması
• Psikolojik destek ve onkoplastik rekonstrüksiyon danışmanlığı
• Fizik tedavi (özellikle lenfödem gelişirse)

Cerrahi sonrası rekonstrüksiyon (implant ya da otolog doku ile) birçok merkezde aynı seansta veya ikinci aşamada yapılabilmektedir.

8. Geleceğe Yönelik Cerrahi ve Onkolojik Yaklaşımlar

• İmmünoterapi ile kombine cerrahiler
• Minimal invaziv girişimler ve robotik cerrahi
• Genetik profil odaklı cerrahi stratejiler
• Onkoplastik cerrahi tekniklerin yaygınlaşması
• Yapay zeka destekli karar sistemlerinin entegrasyonu

Tüm bu yenilikler sayesinde meme kanseri cerrahisi daha az invaziv, daha etkili ve daha bireyselleştirilmiş hale gelmektedir.

9. Sonuç

Meme kanseri tedavisinde cerrahi, hem tanı koymada hem de küratif amaçlı tedavide temel rol oynamaktadır. Lumpektomi, mastektomi ve sentinel lenf nodu biyopsisi gibi cerrahi yaklaşımlar; hastalığın evresine, hastanın fiziksel ve psikolojik durumuna ve mevcut kılavuzlara göre şekillendirilir. Modern meme cerrahisi, artık yalnızca kanseri ortadan kaldırmakla kalmayıp hastanın yaşam kalitesini korumaya da odaklanmaktadır.