Mide Fıtığı Nedir? Mide Fıtığı Sebep, Belirti, Teşhis ve Tedavi Yöntemleri
Mide fıtığı, mide kısmının, karın duvarını geçerek diyaframın üst kısmındaki göğüs boşluğuna (torasik bölge) doğru çıkması durumudur. Bu durum, mide ve özofagus arasındaki bağlantıyı kontrol eden alt özofagus sfinkterinin zayıflaması veya gevşemesi sonucu ortaya çıkar. Mide fıtığı genellikle genetik faktörler, yaşam tarzı ve yaşa bağlı olarak gelişir. Bu makalede, mide fıtığının ne olduğunu, nedenlerini, belirtilerini, tanı yöntemlerini ve tedavi seçeneklerini ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.
Mide Fıtığı Nedir?
Mide fıtığı, mide kısmının, diyaframın normal sınırlarını aşarak göğüs boşluğuna çıkmasıyla meydana gelir. Diyafram, karın boşluğu ile göğüs boşluğunu ayıran kaslı bir yapıdır. Genellikle yemek borusunun mideye bağlandığı yerin hemen altında, diyaframda bir açıklık bulunan bir bölgede mide, bu açıklıktan geçerek göğüs kafesine doğru yükselir. Mide fıtığının tıbbi ismi “hiatal herni” olarak bilinir.
Mide fıtığının iki temel tipi vardır:
- Kayma Tipi (Sliding Hiatal Hernia): Bu tür mide fıtığı, mide ile özofagusun birleşim bölgesinin diyaframın üst kısmına kayarak göğüs boşluğuna doğru ilerlemesiyle meydana gelir. En yaygın mide fıtığı türüdür.
- Paraözofageal Tip (Paraesophageal Hiatal Hernia): Mide fıtığının bu türünde, mide fıtığı kısmı yemek borusunun yan tarafında bir yerden dışarı çıkar. Bu tür fıtık daha az görülür ancak daha ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Mide Fıtığının Sebepleri Nelerdir?
Mide fıtığının ortaya çıkmasının birçok farklı nedeni olabilir. İşte bu nedenlerden bazıları:
- Yaşlanma: Yaşlandıkça diyaframdaki kaslar zayıflar ve mide fıtığı oluşma riski artar. Özellikle 50 yaşın üzerindeki bireylerde mide fıtığı daha sık görülür.
- Obezite: Aşırı kilolu veya obez olmak, karın bölgesindeki basıncı artırır ve mide fıtığı riskini artırabilir. Fazla yağ, karın duvarındaki baskıyı arttırarak, mideyi yukarı doğru zorlar.
- Hamilelik: Hamilelikte, büyüyen rahim karın bölgesine baskı yapar. Bu durum, mideyi yukarı doğru itebilir ve mide fıtığına yol açabilir.
- Genetik Faktörler: Bazı kişiler, genetik olarak mide fıtığına daha yatkın olabilirler. Ailede mide fıtığına sahip olan bireylerin olması, bu durumu daha olası hale getirebilir.
- Yüksek Karın Basıncı: Sürekli öksürme, aşırı egzersiz yapma, kabızlık, ağır kaldırma ve şişmanlık gibi durumlar karın içinde yüksek basınca yol açar. Bu da mide fıtığının gelişmesine katkı sağlar.
- Zayıf Diyafram Kasları: Diyaframın zayıflaması veya yırtılması, mide fıtığına yol açabilir. Bu, doğuştan gelen bir zayıflık olabilir ya da yaşla birlikte gelişebilir.
Mide Fıtığının Belirtileri
Mide fıtığı genellikle hiçbir belirti göstermeyebilir, ancak bazı bireylerde çeşitli semptomlar ortaya çıkabilir. Mide fıtığının yaygın belirtileri şunlar olabilir:
- Asidik Reflü (GERD): Mide fıtığı olan bireylerde, mide asidinin yemek borusuna geri kaçması daha olasıdır. Bu durum, mide ekşimesine (heartburn) ve asidik reflüye neden olabilir.
- Göğüs Ağrısı: Mide fıtığı, mide asidinin yemek borusuna geri kaçması nedeniyle göğüs ağrısına yol açabilir. Bu ağrı, kalp krizine benzer şekilde hissedilebilir, ancak genellikle yemekle ilişkilidir.
- Yutma Güçlüğü (Disfaji): Mide fıtığı, yemek borusunda sıkışma hissine veya yutma güçlüğüne yol açabilir.
- Hapşırma veya Öksürük: Karın bölgesinde baskı artarsa, bu durum öksürme ve hapşırmayı kolaylaştırabilir.
- Boğulma Hissi veya Geceleri Öksürük: Mide fıtığı olan bazı bireyler, geceleri yatarken daha fazla asidik reflü deneyimleyebilirler. Bu durum, boğulma hissi veya uykuda öksürük gibi sorunlara yol açabilir.
- Ağızda Acı veya Ekşi Tat: Mide asidinin yemek borusuna geri kaçması sonucu ağızda acı veya ekşi bir tat oluşabilir.
Mide Fıtığının Teşhisi
Mide fıtığı teşhisi için farklı tıbbi testler kullanılabilir. Teşhis genellikle hastanın belirtileri, tıbbi geçmişi ve yapılan testler ile doğrulanır. Yaygın olarak kullanılan teşhis yöntemleri şunlardır:
- Fiziksel Muayene ve Belirtiler: Doktor, hastanın semptomlarını değerlendirir ve fiziksel muayene yaparak mide fıtığına dair şüpheleri ortaya çıkarabilir.
- Endoskopi (Gastroskopi): Bu yöntem, yemek borusunun ve midenin iç yüzeylerini görmek için bir endoskop kullanır. Mide fıtığı, endoskopla doğrudan izlenebilir.
- X-Ray (Baryumlu Yutma Testi): Baryumlu sıvı içirilerek, mide ve yemek borusunun röntgeni çekilir. Bu yöntem, mide fıtığının boyutunu ve şeklini görmek için kullanılır.
- pH Testi: Mide asidinin yemek borusuna ne kadar sıklıkla geri kaçtığını ölçmek için yapılabilir. Bu test, mide fıtığı ile ilişkili reflü hastalığının değerlendirilmesinde faydalıdır.
- Manometri: Yemek borusunun kaslarının kuvvetini ve koordinasyonunu ölçen bir testtir. Bu test, yutma sorunları olan hastalarda yapılabilir.
Mide Fıtığının Tedavi Yöntemleri
Mide fıtığı tedavisi, fıtığın şiddetine ve hastanın semptomlarına göre değişir. Çoğu durumda, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi ile mide fıtığı kontrol altına alınabilir. Ancak, daha ciddi vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir. İşte mide fıtığının tedavi yöntemleri:
1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Yemeklerin Az ve Sık Olması: Daha küçük porsiyonlarla sık sık yemek, mideye olan baskıyı azaltır ve reflü belirtilerini hafifletebilir.
- Yatmadan En Az 3 Saat Önce Yemek Yememek: Yatmadan önce yemek yemek, mide asidinin yemek borusuna kaçmasına neden olabilir. Bu nedenle, yemeklerin yatmadan en az 3 saat önce yenmesi önerilir.
- Yüksek Yastık Kullanmak: Yatarken başın yüksekte tutulması, asidik reflüyü azaltabilir.
2. İlaç Tedavisi
- Antiasitler ve H2 Blokerleri: Mide asidini nötralize etmeye yardımcı olan ilaçlar, mide fıtığı semptomlarını hafifletebilir.
- Proton Pompa İnhibitörleri (PPI’lar): Mide asidinin üretimini engelleyerek reflü semptomlarını azaltır.
- Prokinetik İlaçlar: Yemek borusundaki asidin geri kaçmasını önlemeye yardımcı olan ilaçlar kullanılabilir.
3. Cerrahi Tedavi
- Eğer ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri yeterli gelmezse veya mide fıtığı şiddetliyse, cerrahi müdahale düşünülebilir. Cerrahiden amaç, fıtığın olduğu bölgenin onarılması ve mideyi yerinde tutacak şekilde yeniden düzenlenmesidir. Cerrahi tedavi genellikle “laparoskopik fundoplikasyon” adı verilen minimal invaziv bir yöntemle yapılır.
Mide fıtığı, genellikle yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi ile yönetilebilen bir durumdur. Ancak, tedavi edilmediğinde, ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Mide fıtığı belirtileri gösteren kişilerin, bir sağlık profesyoneline başvurmaları ve uygun tedavi yöntemlerini belirlemeleri önemlidir. Özellikle yemek borusu, mide ve sindirim sistemindeki komplikasyonları önlemek için erken müdahale önemlidir.