Nefrotik ve Nefritik Sendromların Ayırıcı Tanısı
Tanım ve Patofizyolojik Temel
Nefrotik ve nefritik sendromlar, glomerüler yapıların hasarı sonucu gelişen iki temel böbrek hastalığı tablosudur. Her iki durumda da glomerül düzeyinde geçirgenlik artışı veya inflamasyon söz konusudur, ancak klinik yansımaları ve laboratuvar bulguları belirgin şekilde farklılık gösterir.
Nefrotik Sendrom
- Tanım: Glomerüler kapiller bazal membran geçirgenliğinin artmasına bağlı olarak massif proteinüri (>3.5 g/gün), hipoalbuminemi, ödem ve hiperlipidemi ile karakterizedir.
- Patogenez: Podosit hasarı ve slit diyafram disfonksiyonu protein kaçağının ana nedenidir.
Nefritik Sendrom
- Tanım: Glomerüler inflamasyon ve hücresel infiltrasyon sonucu hematüri, azotemi, ödem, hipertansiyon ve genellikle hafif proteinüri ile seyreden durumdur.
- Patogenez: Endotel ve mezangial hücre hasarı ile birlikte lökosit infiltrasyonu baskındır.
Klinik Farklılıklar
| Özellik | Nefrotik Sendrom | Nefritik Sendrom |
|---|---|---|
| Proteinüri | >3.5 g/gün (massif) | <3.5 g/gün (subnefrotik) |
| Ödem | Yaygın, şiddetli (anasarka) | Hafif/moderat, periorbital |
| Hematüri | Nadir, mikroskopik | Belirgin, makroskopik olabilir |
| Hipertansiyon | Nadir | Sıklıkla mevcut |
| Serum albumin | <2.5 g/dL | Genellikle normal veya hafif düşük |
| Lipid profili | Artmış (hiperlipidemi) | Genelde normal |
| Glomerüler filtrasyon | Genelde korunmuş | Azalmış (GFR düşebilir) |
| Silendirler | Yağlı silendirler | Eritrosit silendirleri |
Laboratuvar Tanı Yöntemleri
Ortak Testler
- İdrar tahlili: Proteinüri, hematüri, silendirler
- İdrar protein/keratin oranı: Spot ölçümle proteinüri şiddeti değerlendirilir
- Serum biyokimyası: Albumin, üre, kreatinin, lipit profili
- İmmünolojik testler: ANA, ANCA, anti-GBM, kompleman düzeyleri (C3, C4)
Böbrek Biyopsisi
- Özellikle tanının netleşmediği veya klinik tablo karmaşık olduğunda endikedir.
- Histopatoloji tanıyı kesinleştirir (örneğin membranöz nefropati, lupus nefriti, IgA nefropatisi).
Sıklıkla Eşlik Eden Hastalıklar
Nefrotik Sendroma Eşlik Edebilen Patolojiler
- Minimal değişiklik hastalığı (çocuklarda sık)
- Fokal segmental glomerüloskleroz (FSGS)
- Membranöz nefropati
- Diyabetik nefropati
- Amiloidoz
Nefritik Sendromla İlişkili Hastalıklar
- Akut poststreptokokkal glomerülonefrit
- IgA nefropatisi (Berger hastalığı)
- Lupus nefriti (özellikle tip III ve IV)
- Anti-GBM hastalığı (Goodpasture sendromu)
- ANCA ilişkili vaskülitler (granülomatozis ve mikroskopik polianjiyit)
Tedavi Yaklaşımları
Nefrotik Sendrom
- Tuz ve sıvı kısıtlaması, protein alımı kontrolü
- Diüretikler: Ödem tedavisi
- ACE/ARB: Proteinüriyi azaltır
- Statinler: Hiperlipidemi kontrolü
- İmmünsüpresif tedavi (bazı durumlarda): Steroid, siklofosfamid, takrolimus
Nefritik Sendrom
- Hipertansiyon kontrolü
- Sodyum/sıvı kısıtlaması
- Diüretikler: Ödem için
- Destekleyici tedavi
- Altta yatan nedenin tedavisi: Enfeksiyon, otoimmün hastalık vs.
- İmmünsüpresifler: Lupus nefriti, ANCA vaskülitleri gibi durumlarda
Özetle
Nefrotik ve nefritik sendromlar, glomerüler yapıların farklı mekanizmalarla hasarlanması sonucu ortaya çıkar. Klinik, laboratuvar ve histopatolojik farklılıkların doğru şekilde ayırt edilmesi, uygun tedavi stratejisinin belirlenmesinde esastır. Her iki tabloda da erken tanı ve yönlendirme, kalıcı böbrek hasarının önlenmesi açısından kritik önemdedir.
Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.
Anahtar Kelimeler: nefrotik sendrom, nefritik sendrom, glomerüler hastalık, proteinüri, hematüri, glomerülonefrit, böbrek biyopsisi, ödem, hipertansiyon, immünsüpresif tedavi