Non-REM Ve REM Uyku Bozukluklarının Poligrafik Ayrımı
Uyku Bozukluklarının Nörofizyolojik Temeli
Uyku; Non-REM (NREM) ve REM evrelerinden oluşan, ritmik ve dinamik bir süreçtir. Her iki evrede gelişen bozukluklar, farklı klinik tablolarla ortaya çıkar. Tanıda en önemli araç polisomnografi (PSG) olup; EEG, EOG, EMG, solunum ve kardiyorespiratuvar parametrelerin entegrasyonu ile tanı konur.
Non-REM Uyku Bozuklukları
Parasomniler (NREM Kaynaklı)
- Uyurgezerlik (somnambulizm)
- Uyku terörü
- Konfüzyonel uyanmalar
Klinik Özellikler
- Genellikle N3 evresinde (delta uykusu) görülür.
- Hasta olayları hatırlamaz.
- Gece ilk 1/3’lük dönemde ortaya çıkar.
Poligrafik Bulgular
- EEG: Yavaş dalgalar (delta) ile uyanıklık paterni arasında geçiş.
- EOG: Minimal göz hareketi.
- EMG: Hafif artmış tonus veya motor aktivite.
- Olay sırasında kortikal uyanıklık olmadan motor aktivite gözlenir (uyku ile ilişkili dissosiyasyon).
Epileptik Bozukluklarla Ayrım
- Uyku ile ilişkili frontal lob epilepsisiyle karışabilir.
- Video-EEG korelasyonu ile ayırt edilir.
- NREM parasomnilerde epileptiform aktivite yoktur.
REM Uyku Bozuklukları
REM Uykusu Davranış Bozukluğu (RBD)
- Parkinson ve Lewy cisimcikli demans gibi nörodejeneratif hastalıklarla ilişkilidir.
- Hasta rüyalarını motor olarak yaşar.
- Travmatik uyanmalar, eşlikçi yaralanmalar sık görülür.
Klinik Özellikler
- Olaylar genellikle gecenin son 1/3’lük kısmında yaşanır.
- Hasta olayları net biçimde hatırlar.
- Rüyaların içeriği agresif olabilir.
Poligrafik Bulgular
- EEG: REM evresine uygun düşük voltajlı, karışık frekanslı aktivite.
- EOG: Hızlı göz hareketleri.
- EMG: Normalde tonus baskılanmış olmalı; RBD’de tonik ve/veya fazik EMG aktivitesi mevcuttur (REM atonisinin kaybı).
- Video kaydı: Klinik gözlemi destekler.
REM Paralizi (Uyanma Öncesi)
- Bilinç açıkken hareket edememe hali.
- Genellikle kısa sürelidir ve tekrarlayıcıdır.
- PSG’de normal REM bulunabilir; ancak olay sırasında kayıt zordur.
Poligrafik Ayrım: NREM ve REM Bozuklukları
| Özellik | NREM Parasomni | REM Uykusu Davranış Bozukluğu |
|---|---|---|
| Görüldüğü uyku evresi | N3 (derin uyku) | REM |
| Zamanlama (gece içinde) | İlk 1/3 | Son 1/3 |
| Bilinç durumu | Bilinçsiz, olay unutulur | Bilinçli, olay hatırlanır |
| EMG bulgusu | Hafif motor aktivite | REM’de EMG aktivitesi artar |
| EEG bulgusu | Yavaş dalga + mikrouyanıklık | REM paterni |
| EOG | Minimal | Hızlı göz hareketleri mevcut |
| Video kayıt | Karmaşık hareketler olabilir | Rüyaya eşlik eden hareketler |
Klinik Önemi Ve Yorum
- REM uykusu davranış bozukluğu, nörodejeneratif hastalıklar için erken biyobelirteç olabilir.
- NREM parasomnileri, çocuklukta sık görülür; erişkinde stres, uyku deprivasyonu ve alkolle tetiklenebilir.
- Doğru tanı, gereksiz antiepileptik tedavileri önler; davranışsal ve güvenlik önlemleri ile semptomlar kontrol altına alınabilir.
Özetle
NREM ve REM kaynaklı uyku bozuklukları, klinik ve poligrafik açıdan belirgin şekilde ayrılır. Polisomnografi, olayların evresel analizini yaparak ayırıcı tanıda kritik rol oynar. Uyku tıbbı pratiğinde bu bozuklukların doğru tanınması, hem hasta güvenliği hem de altta yatan nörolojik patolojilerin erken tanısı açısından hayati önemdedir.
Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.
Anahtar Kelimeler
NREM bozuklukları, REM uykusu davranış bozukluğu, polisomnografi, EMG aktivitesi, parasomni, rüya davranışları, EEG analizi, uyurgezerlik, uyku terörü, REM atonisi