Patent Başvurusu Nasıl Yapılır? Adım Adım Rehber
Yenilikçi bir buluşun korunması ve ticarileştirilmesi sürecinde patent başvurusu, hem yasal hem ekonomik açıdan kritik öneme sahiptir. Bu yazıda Türkiye’de patent başvurusunun nasıl yapılacağına dair adım adım, açıklamalı bir rehber sunulmaktadır.
Patent Nedir?
Patent, bir buluşun sahibine belirli bir süreyle (genellikle 20 yıl) o buluşu üretme, kullanma, satma veya ithal etme hakkı tanıyan, devlet tarafından verilen bir mülkiyet hakkıdır. Buluşun üçüncü kişilerce izinsiz kullanılmasını engelleme imkanı sağlar.
Türkiye’de Patent Başvurusunu Kim Alır?
Patent başvuruları, Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından alınır ve değerlendirilir. Başvuru hem gerçek kişiler hem de tüzel kişiler tarafından yapılabilir.
Patent Başvuru Süreci: Adım Adım
1. Buluşun Patentlenebilir Olup Olmadığını Değerlendirin
Patent alınabilmesi için bir buluşun aşağıdaki üç kriteri sağlaması gerekir:
- Yenilik: Daha önce kamuya açıklanmamış olmalı
- Buluş basamağı: Alanında uzman biri için açıkça anlaşılır olmamalı
- Sanayiye uygulanabilirlik: Endüstriyel olarak üretilebilir veya uygulanabilir olmalı
✳️ Unutmayın: Bilimsel teoriler, matematiksel yöntemler, edebi eserler ve ticari planlar patentlenemez.
2. Ön Araştırma Yapın (Opsiyonel ama Önerilir)
Patentlenebilirlik analizine yardımcı olmak için, ulusal ve uluslararası veri tabanlarında benzer başvurulara göz atın:
- TÜRKPATENT Patent Sorgulama: https://epats.turkpatent.gov.tr
- Espacenet (Avrupa Patent Ofisi): https://worldwide.espacenet.com
- WIPO Patentscope: https://patentscope.wipo.int
3. Başvuru Belgelerini Hazırlayın
Patent başvurusu için gereken temel belgeler:
- Başvuru Formu
- Tarifname: Buluşun ayrıntılı teknik tanımı
- İstem(ler): Koruma kapsamını belirleyen ifadeler
- Özet: Buluşun kısa açıklaması (150 kelimeyi geçmemeli)
- Varsa teknik çizimler
- Ücret dekontu
4. TÜRKPATENT’e Başvurunuzu Yapın
Başvuru yolları:
- Elektronik başvuru (e-Devlet üzerinden):
https://epats.turkpatent.gov.tr - Fiziksel başvuru: Ankara’daki TÜRKPATENT merkezine bizzat
- PTT ile iadeli taahhütlü posta
5. Şekli İnceleme Süreci
TÜRKPATENT, sunulan belgelerin eksiksiz ve usulüne uygun olup olmadığını inceler. Eksiklik varsa başvuru sahibine bildirilir ve süre verilir.
6. Araştırma Raporu Talebi (Opsiyonel ama stratejik)
Patent başvurusunda, araştırma raporu talep ederek buluşunuzun patentlenebilirliği hakkında teknik analiz yapılmasını sağlayabilirsiniz. Bu, gelecekte haklarınızı koruma açısından önemlidir.
7. Yayın Süreci
Başvurunuzun şekli olarak uygun bulunması halinde, başvuru tarihi itibarıyla 18 ay sonunda Resmi Patent Bülteni’nde yayımlanır. Dilerseniz erken yayım talebinde bulunabilirsiniz.
8. İncelemeli veya İncelemesiz Sistem Seçimi
Türkiye’de iki farklı patent türü vardır:
a) İncelemeli Patent
- Süre: 20 yıl
- Ayrıntılı teknik değerlendirme yapılır
- Koruma gücü yüksektir
b) İncelemesiz Patent
- Süre: 10 yıl
- Sadece şekli koşullar incelenir
- Daha hızlı ama daha zayıf koruma sağlar
Başvuru sırasında bu seçenek belirtilmeli, daha sonra da değiştirilebilir.
9. Patent Verilmesi ve Tescil
İnceleme veya incelemesiz süreç sonunda TÜRKPATENT, buluşun patentlenebilir olduğuna karar verirse patent belgesi düzenlenir ve Resmi Patent Siciline kaydedilir.
10. Patent Ücretleri ve Yıllık Harçlar
Patent başvurusu ve belge düzenlenmesi harçlara tabidir. Ayrıca korumanın devamı için her yıl yenileme harcı yatırılmalıdır. Aksi halde patent hakkı düşer.
Uluslararası Başvuru (PCT Süreci)
Eğer buluşunuzu uluslararası düzeyde korumak istiyorsanız, Türkiye üzerinden PCT (Patent Cooperation Treaty) başvurusu yapabilirsiniz. Bu başvuru WIPO üzerinden gerçekleştirilir ve 150’den fazla ülkede geçerlidir.
Sık Yapılan Hatalar
- Buluş kamuya açıklandıktan sonra başvuru yapılması
- Tarifnamenin teknik olarak yetersiz olması
- İstemlerin kapsamının yanlış belirlenmesi
- Araştırma raporu alınmadan stratejik karar verilmesi
- Yıllık ücretlerin zamanında ödenmemesi
Özetle
Patent başvurusu, teknik ve hukuki boyutları olan dikkatli bir süreçtir. Yeniliği ve ticari değeri olan her buluş için profesyonel destek alarak bu süreç en verimli şekilde yürütülebilir. TÜRKPATENT başta olmak üzere çeşitli ulusal ve uluslararası kaynaklardan yararlanmak, buluşun korunması açısından kritik rol oynar.
Anahtar Kelimeler: patent başvurusu, Türk Patent Kurumu, buluş koruması, incelemeli patent, PCT başvurusu, patent süreci, tarifname, istem hazırlama, uluslararası patent, teknik yenilik