Periferik Nöropati Nedir? Belirtileri ve Nedenleri

Periferik Nöropati Ne Demektir?

Periferik nöropati, beyin ve omurilik dışındaki sinirlerin (periferik sinirlerin) hasar görmesiyle oluşan bir sağlık sorunudur. Bu sinirler vücudun dört bir yanına yayılır ve kaslara hareket, cilde his ve organlara işlev kazandırır.

Periferik sinirlerde hasar oluştuğunda:

• His kaybı veya aşırı hassasiyet,
• Kas zayıflığı,
• Denge bozukluğu,
• Yanma, karıncalanma, uyuşma gibi şikayetler ortaya çıkar.

Periferik Sinirler Ne İşe Yapar?

Periferik sinirler üç ana grupta görev yapar:

1. Duyusal sinirler: Dokunma, sıcaklık, ağrı gibi hisleri beyne iletir.
2. Motor sinirler: Kasları kontrol ederek hareketi sağlar.
3. Otonom sinirler: Kalp atışı, tansiyon, sindirim gibi istemsiz vücut fonksiyonlarını düzenler.

Nöropati bu sinir gruplarından birini ya da birkaçını etkileyebilir.

Periferik Nöropati Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler, etkilenen sinir türüne ve hasarın şiddetine göre değişebilir. En sık görülen belirtiler:

Duyusal belirtiler:

• Uyuşma (özellikle el ve ayak parmaklarında)
• Karıncalanma, yanma hissi
• Elektrik çarpması tarzında ağrı
• Duyularda azalma ya da artış

Motor belirtiler:

• Kas zayıflığı
• Yürüme güçlüğü
• Kas krampları veya seğirmeler

Otonom belirtiler:

• Terleme bozuklukları
• Tansiyon düşmesi (özellikle ayağa kalkınca)
• Sindirim sistemi sorunları (kabızlık, şişkinlik)
• Mesane problemleri

Periferik Nöropatiye Neler Sebep Olur?

En yaygın nedenler:

• Diyabet (şeker hastalığı): En sık görülen nedenlerden biridir.
• Vitamin eksiklikleri: Özellikle B12, B1, B6 eksikliği
• Alkol kullanımı: Uzun süreli kullanım sinirlerde toksik etki yapar
• İlaçlar ve kimyasallar: Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları dahil
• Enfeksiyonlar: HIV, Hepatit C, Lyme hastalığı gibi
• Otoimmün hastalıklar: Bağışıklık sisteminin kendi sinirlerine saldırması (örneğin Guillain-Barré sendromu)
• Genetik bozukluklar: Bazı kalıtsal nöropatiler
• Travmalar ve sinir sıkışmaları: Bel fıtığı, karpal tünel sendromu gibi durumlarda

Tanı Nasıl Konur?

Uzman hekim:

• Belirtileri sorgular,
• Fizik muayene yapar,
• Gerekirse EMG, kan testleri, MR gibi ileri tetkiklere başvurur.

Erken Tanı Neden Önemlidir?

Periferik nöropati ilerleyici olabilir. Bu nedenle:

• Erken tanı, hasarın durdurulmasını sağlar,
• Altta yatan neden (örneğin diyabet) kontrol altına alınırsa sinir hasarı yavaşlatılabilir veya durdurulabilir.

Özetle

Periferik nöropati, sinirlerin zarar görmesiyle oluşan ciddi bir durumdur. En yaygın belirtiler arasında uyuşma, karıncalanma, kas zayıflığı ve denge bozukluğu yer alır. Erken tanı ve uygun tedavi ile semptomlar hafifletilebilir, yaşam kalitesi artırılabilir. Belirtileriniz varsa mutlaka bir nöroloji uzmanına başvurmalısınız.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.