Peritonit Nedir? Karın İçi Enfeksiyonu

Peritonit, karın boşluğunu çevreleyen zar olan peritonun iltihaplanmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Karın içindeki organları saran bu zar, enfeksiyon, travma veya organlarda meydana gelen başka sorunlar nedeniyle iltihaplanabilir. Peritonit, tedavi edilmediği takdirde hayati tehlikeye yol açabilen bir durumdur, çünkü karın bölgesinde geniş bir alanı etkileyerek vücudun tüm sistemlerini etkileyebilir. Peritonit, genellikle bir enfeksiyon sonucu gelişir ancak bazen travma veya diğer tıbbi durumlar da neden olabilir.

Peritonit Türleri

Peritonit, nedenine ve gelişim sürecine göre farklı türlerde sınıflandırılabilir. Temelde iki ana peritonit türü vardır:

1. Bakteriyel Peritonit (Enfeksiyöz Peritonit)

Bu tür peritonit, bakterilerin peritona yayılması sonucu ortaya çıkar. Bakteriyel peritonit, karın içindeki bir organın enfekte olması veya karın bölgesindeki bir yaradan bakterilerin girmesi ile başlar. Ayrıca, karın içindeki organlardan biri (örneğin, apandisit) patladığında, bakteriler periton zarına yayılabilir.

Bakteriyel peritonit, iki alt gruba ayrılabilir:

Primer Peritonit: Enfeksiyon, karın boşluğunda herhangi bir açık yaradan veya organın delinmesinden kaynaklanmadan doğrudan peritona yayılır. Genellikle karaciğer hastalıkları, özellikle siroz gibi hastalıklarla ilişkilidir.
Sekonder Peritonit: Genellikle bir iç organın delinmesi (örneğin apandisit, mide ülseri, divertikülit, bağırsak delinmesi) sonucu bakterilerin peritoneumla temas etmesi ile ortaya çıkar.

2. Kimyasal Peritonit

Kimyasal peritonit, karın içine kimyasal maddelerin sızmasıyla meydana gelir. Bu tür peritonit, genellikle iç organlardaki bir delikten çıkan maddeler (örneğin, safra, mide asidi veya dışkı) nedeniyle gelişir. Kimyasal peritonit, bakteri enfeksiyonundan kaynaklanmadığı için enfeksiyon belirtisi göstermez, ancak yine de ciddi bir durumdur ve acil müdahale gerektirir.

3. Tüberküloz Peritonit

Tüberküloz (verem) hastalığının bir sonucu olarak karın zarının iltihaplanmasıdır. Genellikle vücuda yayılmış tüberkülozun bir belirtisi olarak ortaya çıkar.

Peritonit Nedenleri

Peritonit, genellikle enfeksiyonlar ve iç organlardaki sorunlar nedeniyle ortaya çıkar. İşte peritonitin yaygın nedenleri:

1. Apandisit

Apandisin iltihaplanması ve patlaması, bakterilerin karın içine yayılmasına neden olabilir. Bu, sekonder peritonit türünü tetikler ve acil cerrahi müdahale gerektirir.

2. Bağırsak Delinmesi

Bağırsaklarda bir delik açılması (örneğin, bağırsak perforasyonu) sonucu, bağırsak içeriği periton zarına sızabilir ve enfeksiyona yol açabilir.

3. Perforasyonlu Mide Ülseri

Mide ülseri sonucu mide duvarının delinmesi ve mide içeriğinin karın boşluğuna sızması, peritonite yol açabilir.

4. Karaciğer Hastalıkları

Karaciğer sirozu veya başka karaciğer hastalıkları nedeniyle karın boşluğunda sıvı birikmesi (asit) ve bu sıvıların enfekte olması, primer peritonite neden olabilir.

5. Böbrek Taşları veya Diğer Tıkanıklıklar

Böbreklerdeki tıkanıklıklar veya taşlar, idrar yolu enfeksiyonlarına yol açabilir ve bu enfeksiyonlar karın boşluğuna yayılabilir.

6. Kadın Üreme Organları Sorunları

Kadınlarda, özellikle pelvik inflamatuar hastalıklar (PID), rahim iltihaplanması ve tüplerin enfeksiyonu sonucu peritonit gelişebilir.

7. Travma ve Cerrahi Müdahale

Karın bölgesindeki bir travma veya cerrahi müdahale (örneğin, organ çıkarılması) sonrası karın içine bakterilerin yayılması sonucu peritonit gelişebilir.

Peritonitin Belirtileri

Peritonit belirtileri genellikle hızlı bir şekilde ortaya çıkar ve acil tıbbi müdahale gerektirir. İşte peritonitin yaygın belirtileri:

Şiddetli Karın Ağrısı: Karın bölgesinde yaygın bir ağrı ve hassasiyet olur. Ağrı, sürekli ve şiddetli olabilir.
Karın Şişliği ve Sertleşmesi: Karın bölgesinde şişlik ve sertlik hissedilebilir. Karın kasları, iltihap nedeniyle kasılabilir.
Bulantı ve Kusma: Mide bulantısı ve kusma, sıklıkla görülür.
Yüksek Ateş ve Titreme: Enfeksiyon nedeniyle ateş yükselir ve titreme görülebilir.
Hızlı Kalp Atışı ve Düşük Kan Basıncı: Vücutta enfeksiyon yayılırsa, hızlı kalp atışı (taşikardi) ve düşük kan basıncı (hipotansiyon) gelişebilir.
İştahsızlık: Yemek yeme isteği kaybolur.
Zihinsel Durum Değişiklikleri: Şiddetli enfeksiyonlar, kafa karışıklığı ve bilinç kaybına yol açabilir.

Peritonit Tanısı

Peritonit tanısı, klinik belirtiler, fiziksel muayene ve çeşitli tıbbi testlerle konur. Doktor, genellikle aşağıdaki testleri yapacaktır:

Fiziksel Muayene: Karın bölgesindeki hassasiyet, şişlik ve sertlik kontrol edilir.
Kan Testleri: Kan şekeri seviyeleri, beyaz kan hücresi sayısı (enfeksiyon belirtilerini gösteren) ve elektrolit dengesizliği gibi testler yapılabilir.
Abdomen Ultrasonografisi veya Bilgisayarlı Tomografi (BT): Karın bölgesinde sıvı birikimi veya enfeksiyon izleri için görsel inceleme yapılır.
Karın Sıvısı Analizi (Peritoneal Sıvı Analizi): Karın boşluğundan sıvı örneği alınarak enfeksiyon veya kimyasal maddelerin varlığı araştırılır.

Peritonit Tedavisi

Peritonit, erken teşhis ve tedavi gerektiren bir durumdur. Tedavi edilmediğinde hayati tehlike oluşturabilir. Tedavi genellikle şunları içerir:

1. Antibiyotik Tedavisi

Bakteriyel peritonit, antibiyotiklerle tedavi edilir. Antibiyotikler, enfeksiyonun yayılmasını önlemeye yardımcı olur. İleri vakalarda intravenöz (IV) antibiyotikler kullanılır.

2. Cerrahi Müdahale

Sekonder peritonit durumunda, enfeksiyon kaynağının cerrahi olarak temizlenmesi gerekebilir. Örneğin, patlayan apandisin çıkarılması veya bağırsak deliklerinin onarılması yapılabilir.

3. Sıvı ve Elektrolit Desteği

Vücudun sıvı kaybını önlemek ve kan basıncını normal seviyeye getirmek için sıvı ve elektrolit desteği sağlanır.

4. Ağrı Yönetimi

Ağrı kontrolü sağlanarak hastanın konforu artırılır ve iyileşme süreci desteklenir.

5. Destekleyici Tedavi

Bazen, ek tedavi seçenekleri, karın içindeki enfeksiyonun tamamen iyileşmesini sağlamak için gerekebilir. Bu tedavi, beslenme desteği ve diğer sistemlerin izlenmesini içerebilir.

Peritonitin Önlenmesi

Peritonit gelişmesini önlemek için, özellikle karın bölgesindeki enfeksiyonların tedavi edilmesi, apandisit gibi durumlardan kaçınılması ve doğru cerrahi tekniklerin uygulanması önemlidir. Ayrıca, kişisel hijyenin sağlanması ve ciddi enfeksiyonların zamanında tedavi edilmesi de riskleri azaltabilir.

Sonuç

Peritonit, karın zarının iltihaplanmasıyla ortaya çıkan ve çoğu zaman ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir hastalıktır. Erken tanı ve tedavi, hayatta kalma şansını artırabilir ve komplikasyonları önleyebilir. Eğer karın ağrısı, şişlik, ateş gibi belirtiler varsa, acilen bir sağlık profesyoneline başvurulması gerekir.

#Peritonit #KarınİçiEnfeksiyon #Sağlık #BakteriyelPeritonit #Tedavi #SekonderPeritonit #Apandisit #KarınŞişliği #Enfeksiyon #CerrahiMüdahale #AcilTedavi