Plasenta Nedir? Plasenta Previa Nedir?

Plasenta Nedir? Plasenta Previa Nedir?

Gebelik süreci, bir kadının vücudunda gerçekleşen çok karmaşık ve hayati öneme sahip değişiklikleri içerir. Bu süreçte plasenta, hem bebeğin gelişimi hem de anne sağlığı için kritik bir rol oynar. Ancak, plasentanın yerleşimi ve işleyişi ile ilgili bazı durumlar, hamilelikte komplikasyonlara yol açabilir. Bu yazıda, plasenta nedir, plasenta previa nedir, bu durumların nedenleri, belirtileri, teşhis ve tedavi yöntemleri gibi temel bilgileri ele alacağız.

Plasenta Nedir?

Plasenta, hamilelik süresince anne karnında bebeğin büyümesini destekleyen, anneden bebeğe besin, oksijen ve diğer önemli maddeleri taşıyan, aynı zamanda atık maddeleri bebeğin vücudundan uzaklaştıran bir organdır. Plasenta, gebelik sırasında rahim içinde gelişir ve genellikle rahmin üst kısmında, uterusu döşeyen duvarla birleşir. Ayrıca plasenta, amniyon sıvısını üretir ve fetüsü korur.

Plasentanın görevleri şunlardır:

1. Besin ve Oksijen Taşınması: Anne kanındaki oksijen ve besin maddeleri plasenta aracılığıyla fetüse taşınır. Aynı şekilde, fetüsün atık maddeleri (karbondioksit ve diğer metabolik atıklar) plasenta yoluyla anneye iletilir.
2. Hormon Üretimi: Plasenta, gebeliğin sürdürülmesi için gerekli olan hormonları (örneğin, progesteron, östrojen ve hCG) üretir. Bu hormonlar, gebeliğin sağlıklı bir şekilde devam etmesine yardımcı olur.
3. Fetüsü Korumak: Plasenta, fetüsü dışarıdan gelebilecek zararlardan koruyan bir bariyer işlevi görür. Ayrıca, fetüsün besin ve oksijen ihtiyacını karşılamak için yeterli miktarda kan sağlayarak, fetüsün büyümesini destekler.
4. İmmün Koruma: Plasenta, fetüsü anneden gelen bazı enfeksiyonlardan koruyacak şekilde çalışır ve fetüsün bağışıklık sistemiyle ilgili bazı destekleri sağlar.

Plasenta Previa Nedir?

Plasenta previa, plasentanın normalden farklı bir şekilde rahimde yerleştiği bir durumdur. Normalde plasenta, rahmin üst kısmında ve arka duvarında yerleşirken, plasenta previa durumunda plasenta, rahmin alt kısmında yerleşir ve servikal kanalı kısmen veya tamamen kapatır. Bu durum, doğum sırasında ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve doğum sürecini komplike hale getirebilir.

Plasenta previa, genellikle gebeliğin erken dönemlerinde belirginleşmez ve doğum yaklaştıkça daha fazla sorun oluşturabilir. Rahmin alt kısmına yerleşen plasenta, doğum sırasında servikal kanalı engeller ve bebeğin doğum kanalından geçişini zorlaştırabilir.

Plasenta Previa’nın Türleri

Plasenta previa, plasentanın rahim içindeki konumuna göre birkaç farklı türe ayrılabilir:

1. Tam Plasenta Previa: Plasenta, tamamen servikal kanalı kapar. Bu durumda, doğumun vajinal yolla yapılması mümkün olmaz ve sezaryen doğum gereklidir.
2. Parsiyel Plasenta Previa: Plasenta, servikal kanalı kısmi olarak kapar. Bu durumda da genellikle sezaryen doğum gereklidir.
3. Marjinal Plasenta Previa: Plasenta, servikal kanala çok yakın bir konumda yerleşmiştir, ancak tam olarak kapatmaz. Bu durumda doğumda sorun çıkarsa da vajinal doğum mümkün olabilir.
4. Düşük Plasenta Previa: Plasenta, rahmin alt kısmına yakın, ancak servikal kanalı engellemeyecek kadar uzak bir noktada yerleşir.

Plasenta Previa Sebepleri

Plasenta previa’nın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bazı risk faktörlerinin bu durumu tetikleyebileceği düşünülmektedir:

1. Önceki Sezaryen Doğumlar: Daha önce sezaryen doğum yapmış kadınlarda plasenta previa riski artar. Bu durumun nedeni, rahimdeki iyileşme dokusunun, plasentanın normalden farklı bir şekilde yerleşmesine neden olabilmesidir.
2. Yaş: 35 yaş ve üzerindeki kadınlarda plasenta previa riski daha yüksektir. Yaşın ilerlemesi, plasentanın yerleşimi üzerinde etkili olabilir.
3. Çoklu Gebelikler (İkiz veya Daha Fazla Bebek): Birden fazla bebeğin geliştiği gebeliklerde plasenta previa riski artar. Bu tür gebeliklerde rahim daha fazla genişler ve plasenta, rahmin alt kısmına yerleşebilir.
4. Rahimle İlgili Sorunlar: Daha önce geçirilmiş rahimle ilgili cerrahi müdahaleler (rahim içinde alınan iyileşme yaraları, miyomlar vb.) plasenta previa riskini artırabilir.
5. Sigara Kullanımı ve Alkol: Sigara içmek ve alkol tüketmek, plasenta previa riskini artıran diğer etmenlerdir. Bunlar rahim içinde plasentanın düzgün yerleşmesini engelleyebilir.
6. Çok Sayıda Gebelik Geçirmiş Olmak: Daha önce birçok kez gebelik yaşamış kadınlar, plasenta previa açısından daha fazla risk taşır.

Plasenta Previa Belirtileri

Plasenta previa, bazen herhangi bir belirti vermeyebilir, ancak genellikle aşağıdaki belirtiler görülür:

1. Ağrısız Kanama: Plasenta previa’nın en belirgin belirtisi, ağrısız kanamadır. Kanama genellikle gebeliğin 20. haftasından sonra başlar ve doğum öncesinde artabilir. Kanama, plasentanın servikal kanalı engellemesi nedeniyle ortaya çıkar.
2. Düşük Gebelik Hareketleri: Gebelikte bebeğin hareketlerinde azalma veya farklılık olabilir, ancak bu belirti her zaman görülmez.
3. Erken Doğum Riski: Plasenta previa, erken doğum riski yaratabilir. Rahmin alt kısmındaki plasenta, doğum sırasında bebeğin çıkışını engelleyebilir.
4. Pelvik Baskı veya Ağrı: Bazı vakalarda pelvik bölgede baskı ve rahatsızlık hissi görülebilir.

Plasenta Previa Teşhisi

Plasenta previa, genellikle rutin ultrasonografi testleri sırasında tespit edilir. Erken dönemde, plasentanın konumunun tam olarak belirlenmesi zor olabilir, bu yüzden doktorlar, gebelik ilerledikçe plasentanın yerleşimini tekrar kontrol edebilir.

1. Ultrasonografi: Plasenta previa teşhisi için en yaygın kullanılan yöntemdir. Vajinal veya karın üstünden yapılan ultrasonografi ile plasentanın rahimdeki konumu incelenir.
2. Transvajinal Ultrason: Plasentanın yerini daha doğru bir şekilde belirlemek için transvajinal ultrason kullanılabilir. Bu yöntem, plasentanın servikal kanala ne kadar yakın olduğunu gösterir.

Plasenta Previa Tedavi Yöntemleri

Plasenta previa tedavisi, plasentanın yerleşimine, gebeliğin haftasına ve annenin sağlığına bağlı olarak değişir. Tedavi yöntemleri şunlar olabilir:

1. Yatak İstirahati ve İzleme: Erken dönem plasenta previa vakalarında, doktorlar genellikle yatak istirahati önerir ve kanama durumunu dikkatlice izler. Ancak, kanama arttıkça, erken doğum riski de artar.
2. Kanama Kontrolü: Kanama durumunda, kan kaybını engellemek için hastaneye yatış ve tedavi gerekebilir. Kan transfüzyonu veya sıvı tedavisi gerekebilir.
3. Sezaryen Doğum: Plasenta previa’nın en yaygın tedavi yöntemi sezaryen doğumdur. Çünkü plasenta servikal kanalı engellediği için vajinal doğum mümkün olmaz. Doğum planı, plasentanın konumuna ve gebeliğin ilerlemesine göre yapılır.
4. Erken Doğum ve Prematürite Yönetimi: Eğer plasenta previa nedeniyle erken doğum gerçekleşirse, prematür bebek için yoğun bakım desteği gerekebilir.

Sonuç

Plasenta, gebeliğin en önemli organlarından biri olup, hem anneye hem de bebeğe besin ve oksijen sağlar. Ancak, plasentanın rahimdeki konumu bazen gebelik sırasında sorunlar yaratabilir. Plasenta previa, plasentanın rahmin alt kısmında yerleşmesi durumudur ve doğum sırasında ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu durumun belirtileri genellikle ağrısız kanama ile kendini gösterir. Teşhis, genellikle ultrason ile yapılır ve tedavi, plasentanın yerleşimine ve gebeliğin durumuna bağlı olarak değişir. Plasenta previa’nın yönetimi, zamanında tespit ve uygun tedavi ile daha sağlıklı gebelik sonuçları elde edilebilir.