Plevra Boşluğu Nedir? Plevra Boşluğunda Sıvı Birikimi

Plevra Boşluğunun Tanımı

Plevra boşluğu, akciğerleri çevreleyen iki katmanlı zar olan plevra katmanları (visseral ve parietal) arasında yer alan potansiyel bir boşluktur. Normal koşullarda bu boşlukta yaklaşık 10-20 mL kadar kayganlaştırıcı, protein içeriği düşük, berrak bir seröz sıvı bulunur.

Bu sıvı;

• Solunum sırasında akciğerlerin rahatça genişleyip daralmasını sağlar,
• Plevral yüzeyler arasında sürtünmeyi azaltır,
• Negatif basınç ortamının devamlılığını korur.

Plevra Boşluğunun Anatomik Yapısı

• Visseral plevra: Akciğer dokusunu doğrudan örten zar tabakasıdır.
• Parietal plevra: Göğüs kafesi iç yüzeyini, diyaframı ve mediyasteni örter.

Bu iki zar arasında kalan boşlukta sıvı üretimi ve emilimi, homeostatik bir dengeyle kontrol edilir. Parietal plevra, sıvıyı üretirken aynı zamanda lenfatik damarları aracılığıyla geri emilimden de sorumludur.

Plevra Boşluğunda Sıvı Birikimi (Plevral Efüzyon)

Plevral efüzyon, plevra boşluğunda normalden fazla sıvı birikmesidir. Bu durum çeşitli fizyopatolojik mekanizmalar sonucu ortaya çıkabilir ve genellikle bir altta yatan hastalığın belirtisidir.

Nedenleri

1. Artmış hidrostatik basınç (örn. konjestif kalp yetmezliği)
2. Azalmış onkotik basınç (örn. nefrotik sendrom, karaciğer sirozu)
3. Artmış kapiller geçirgenlik (örn. enfeksiyon, inflamasyon, malignite)
4. Lenfatik drenajın bozulması (örn. tümör obstrüksiyonu)
5. Doğrudan plevral invazyon (örn. plevral tümör, mezotelyoma)

Sıvı Tipleri

Plevral sıvı iki ana sınıfa ayrılır:

• Transüda: Düşük protein içeriği, genellikle sistemik nedenlere bağlıdır (örneğin kalp yetmezliği).
• Eksüda: Yüksek protein ve lökosit içeriği vardır, genellikle lokal nedenlere bağlıdır (örneğin enfeksiyon, malignite).

Light kriterleri, sıvının transüda mı yoksa eksüda mı olduğunu ayırt etmekte kullanılır.

Klinik Belirtiler

• Nefes darlığı (dispne)
• Göğüs ağrısı (özellikle inspiratuvar)
• Kuru öksürük
• Azalmış solunum sesleri (fizik muayenede)

Tanı Yöntemleri

• Fizik muayene
• Görüntüleme (PA akciğer grafisi, USG, BT)
• Torasentez (tanı ve/veya tedavi amaçlı sıvı boşaltılması)
• Plevral sıvı analizi (biyokimyasal, mikrobiyolojik, sitolojik inceleme)

Tedavi Yaklaşımları

Tedavi, altta yatan nedene yöneliktir:

• Kalp yetmezliğinde diüretikler
• Enfeksiyon varlığında antibiyotikler
• Maligniteye bağlıysa kemoterapi, radyoterapi veya plevral drenaj
• Refrakter vakalarda pleurodez veya plevral kateterizasyon

Özetle

Plevra boşluğu, visseral ve parietal plevra arasında yer alan ve akciğerlerin serbestçe hareket etmesini sağlayan potansiyel bir boşluktur. Bu boşlukta sıvı artışı, çeşitli hastalıkların belirtisi olabilir ve genellikle plevral efüzyon olarak adlandırılır. Tanı koymak için görüntüleme ve torasentez gibi yöntemlere başvurulur; tedavi ise sıvının türüne ve altta yatan nedene göre planlanır.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler

Plevra boşluğu, plevral efüzyon, plevra sıvısı, visseral plevra, parietal plevra, transüda, eksüda, torasentez, Light kriterleri, akciğer zarı sıvısı, pulmoner hastalıklar