Poliomyelit ile Birlikte Difteri-Tetanoz-Boğmacaya [DTP+Polio] Karşı Bağışıklama İhtiyacı
Poliomyelit, difteri, tetanoz ve boğmaca gibi bulaşıcı hastalıklar, dünya genelinde önemli halk sağlığı sorunları yaratmış ve birçoğu ciddi sağlık sorunlarına yol açmıştır. Ancak, bu hastalıklara karşı geliştirilen aşılar, büyük ölçüde bu hastalıkların yayılmasını engellemiş ve hatta bazı bölgelerde yok olmasına sebep olmuştur. Bu nedenle, bu hastalıkların önlenmesi amacıyla DTP (Difteri-Tetanoz-Boğmaca) ve Polio aşıları oldukça önemli bir yere sahiptir.
1. Poliomyelit (Çocuk Felci) Nedir?
Poliomyelit, poliovirüs adı verilen bir virüsün neden olduğu, merkezi sinir sistemine zarar vererek kas güçsüzlüğü ve felçlere yol açabilen bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu hastalık, özellikle küçük çocuklar arasında yaygındır. Ağız yoluyla bulaşır ve ciddi vakalarda kalıcı felçlere ve ölüme yol açabilir.
Poliomyelit, aşılamayla önlenebilen bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) başlattığı aşı kampanyaları ve dünya genelinde uygulanan Polio aşısı, poliomyelitin yok olmasına yönelik büyük adımlar atılmasına olanak tanımıştır.
2. Difteri, Tetanoz ve Boğmaca Nedir?
- Difteri: Corynebacterium diphtheriae bakterisinin sebep olduğu, üst solunum yollarında ciddi enfeksiyonlar oluşturan bir hastalıktır. Difteri, boğazda zararlı bir film tabakası oluşturarak solunum yollarını tıkayabilir ve kalp, böbrek gibi organları etkileyebilir.
- Tetanoz: Clostridium tetani bakterisinin ürettiği toksinlerin vücutta kas spazmlarına ve felce yol açtığı, özellikle yaralanmalardan sonra meydana gelen bir hastalıktır. Tetanoz, ciddi bir hastalık olup, ölüm oranı yüksektir.
- Boğmaca (Pertussis): Bordetella pertussis bakterisinin neden olduğu, özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda ölümcül olabilen bir solunum yolu hastalığıdır. Boğmaca, öksürük nöbetleriyle kendini gösterir ve bu öksürükler, ciddi solunum sorunlarına yol açabilir.
3. DTP ve Polio Aşıları:
DTP ve Polio aşıları, bu dört hastalığa karşı koruma sağlamak için geliştirilen aşı kombinasyonlarıdır.
- DTP Aşısı: Bu aşı, difteri, tetanoz ve boğmaca hastalıklarına karşı koruma sağlar. Üç hastalığa karşı koruma sunan bu aşı, genellikle bebeklik döneminde yapılan 3 dozluk seriler şeklinde uygulanır.
- Polio Aşısı: Poliomiyelit (çocuk felci) hastalığına karşı koruma sağlar. Polio aşısı, oral (ağız yoluyla alınan) veya enjeksiyon şeklinde uygulanabilir.
DTP+Polio aşısı, bu dört hastalığa karşı aynı anda bağışıklık kazanmayı amaçlayan bir aşı kombinasyonudur. Bu aşılar, genellikle çocukluk döneminde düzenli olarak yapılır, ancak belirli zamanlarda takviye dozları da uygulanabilir.
4. DTP+Polio Aşısı ve Bağışıklama İhtiyacı:
DTP+Polio aşısı her çocuğun mutlaka alması gereken, dünyada çocuk sağlığının korunmasında kritik rol oynayan bir aşı kombinasyonudur. Bu aşıların önemi şu şekilde özetlenebilir:
- Poliomyelit (Çocuk Felci) ile Mücadele: Dünya çapında yapılan aşılama programları sayesinde poliomyelit büyük oranda yok olmuştur. Ancak, hala bazı bölgelerde poliovirüs vakalarına rastlanabilmektedir. Aşı, bu hastalığın tamamen eradike edilmesini (yok edilmesini) sağlayan en etkili yöntemdir.
- Difteri, Tetanoz ve Boğmaca ile Mücadele: Bu üç hastalık, aşılamayla kontrol altına alınabilir. Ancak, bazı bölgelerde aşılama oranlarının düşmesi, bu hastalıkların yeniden artış göstermesine neden olmuştur. Difteri, tetanoz ve boğmaca, özellikle aşısız kalan bebeklerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
- Toplum Bağışıklığı: Yüksek oranda aşılama, toplumsal bağışıklık (herd immunity) oluşturur. Bu, aşı olmayan bireylerin bile dolaylı yoldan korunmasını sağlar. Bu nedenle, aşılamada başarı, yalnızca bireysel değil, toplumsal sağlık açısından da kritik öneme sahiptir.
5. Aşılama Takvimi:
Aşağıdaki aşı takvimi, çoğu ülkede çocuklar için önerilen standart bir aşı takvimidir. Her çocuk, doğumdan sonra belirli yaşlarda bu aşıları almalıdır.
- İlk doz: Genellikle doğumdan sonraki 2. ayda başlanır.
- İkinci doz: 4. ayda yapılır.
- Üçüncü doz: 6. ayda yapılır.
- Takviye dozları: Aşıların etkisi zamanla azalabileceği için, 18. aydan sonra ve okul öncesinde takviye dozları önerilir. Ayrıca, difteri, tetanoz ve boğmaca aşıları genellikle her 10 yılda bir yapılacak bir takviye (booster) dozu ile tekrar edilir.
6. Aşılamanın Önemi ve Zorluklar:
Aşılamanın yaygınlaşması, dünya çapında bu hastalıkların kontrol altına alınmasında büyük başarılar elde edilmesini sağlamıştır. Ancak, bazı zorluklar da mevcuttur:
- Aşı Karşıtlığı: Bazı aileler, aşıların güvenliği veya etkinliği hakkında şüpheler taşıyabilir. Aşı karşıtlığı, bu hastalıkların yeniden yayılmasına neden olabilir. Bu nedenle, aşıların güvenliği hakkında halkı doğru bilgilendirmek çok önemlidir.
- Aşı Erişimi: Özellikle gelişmekte olan ülkelerde, aşıya erişim sorunları ve sağlık altyapısındaki eksiklikler nedeniyle aşılamanın yaygınlaştırılması zorluklarla karşılaşabilir.
7. Sonuç:
Poliomyelit (çocuk felci), difteri, tetanoz ve boğmaca gibi hastalıklar, aşılamayla ciddi şekilde kontrol altına alınabilen hastalıklardır. DTP+Polio aşısı, bu hastalıkların önlenmesinde hayati öneme sahiptir. Düzenli aşılama ile bu hastalıkların dünya genelinde yok edilmesi hedeflenmektedir. Toplum sağlığı açısından, her bireyin bu aşıları zamanında alması ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, toplumsal bağışıklık sağlayarak halk sağlığını koruma açısından kritik bir öneme sahiptir.