Sinüzit ve Nazal Polip: Ortak Patofizyolojik Mekanizmalar ve Tedavi Yaklaşımları

Sinüzit ve Nazal Polip Nedir?

Sinüzit, paranazal sinüslerin mukozasının inflamasyonu iken, nazal polip, burun ve sinüs mukozasından köken alan benign, inflamatuvar kaynaklı yumuşak doku büyümeleridir. İki durum sıklıkla birlikte görülür ve benzer patofizyolojik süreçleri paylaşır.

Anahtar Kelimeler: sinüzit, nazal polip, kronik sinüzit, sinüs iltihabı, nazal polip tedavisi

Sinüzit Türleri

Akut Sinüzit: Semptomlar 4 haftadan kısa sürer. Genellikle viral kaynaklıdır.
Subakut Sinüzit: Semptomlar 4-12 hafta arasında devam eder.
Kronik Sinüzit (CRS): 12 haftadan uzun süren inflamatuvar süreçtir ve nazal polip varlığına bağlı olarak iki alt gruba ayrılır:
- Polipsiz Kronik Sinüzit (CRSsNP)
- Polipli Kronik Sinüzit (CRSwNP)

Nazal Poliplerin Özellikleri

Genellikle bilateral ve semptomlara yol açmadan büyüyebilirler.
Yumuşak, ödemli, ağrısız ve translüsent yapılardır.
Kronik inflamasyon, mukozal ödem, glandüler hipertrofi ve subepitelyal fibrozis ile karakterizedir.

Ortak Patofizyolojik Mekanizmalar

Kronik İnflamasyon

Tip 2 İmmün Yanıt Dominansı: Özellikle CRSwNP olgularında eozinofil, IL-5, IL-4 ve IL-13 düzeyleri yüksektir.
Mikrobiyal Faktörler: Stafilokok süperantijenleri, lokal immün yanıtı aktive ederek kronik inflamasyona katkıda bulunur.
Mukosilier Disfonksiyon: Mukoza salgısının normal temizlenememesi, enfeksiyonların ve inflamasyonun devamlılığını sağlar.

Bariyer Bozuklukları

Epitel bariyer işlevinde bozulma, patojenlerin kolayca invazyonuna ve inflamatuvar süreçlerin tetiklenmesine neden olur.

Genetik ve Çevresel Etkenler

Alerjik rinit, astım, aspirin duyarlılığı (Samter triadı) gibi durumlar risk faktörleridir.
Genetik yatkınlık, özellikle polip oluşumunda rol oynayabilir.

Sinüzit ve Nazal Polip Tanısı

Klinik Değerlendirme: Burun tıkanıklığı, koku kaybı, yüz ağrısı, mukopürülan burun akıntısı gibi bulgulara odaklanılır.
Nazal Endoskopi: Doğrudan poliplerin ve mukozal inflamasyonun görülmesini sağlar.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Sinüs dolulukları ve poliplerin anatomik ilişkileri değerlendirilir.

Sinüzit ve Nazal Polip Tedavi Yöntemleri

İlaç Tedavisi

Topikal Kortikosteroidler: İnflamasyonu baskılamak ve polip boyutunu küçültmek için birinci basamak tedavidir.
Antibiyotikler: Bakteriyel süperenfeksiyon varlığında endikedir.
Sistemik Kortikosteroidler: Şiddetli vakalarda kısa süreli kullanılır.
Biyolojik Ajanlar: Özellikle tekrarlayan ve refrakter CRSwNP olgularında (örneğin dupilumab, omalizumab) etkilidir.

Cerrahi Tedavi

Fonksiyonel Endoskopik Sinüs Cerrahisi (FESS): İlaç tedavisine dirençli kronik sinüzit ve polip vakalarında uygulanır. Sinüs drenajı düzeltilir, polipler çıkarılır.

Destekleyici Yaklaşımlar

Salin burun irrigasyonu
Alerji kontrolü ve immün modülasyon
Astım ve aspirin duyarlılığı gibi eşlik eden hastalıkların yönetimi

Sinüzit ve Nazal Polip Komplikasyonları

Orbital selülit ve abse
Menenjit ve intrakraniyal enfeksiyonlar
Sinüs ostiumlarının kalıcı obstrüksiyonu
Koku kaybının kalıcı olması (anosmi)

Özetle

Sinüzit ve nazal polip, benzer patofizyolojik mekanizmalarla gelişen, karmaşık ve kronik inflamasyon süreçlerine bağlı hastalıklardır. Erken tanı, inflamasyonu kontrol altına alan medikal tedavi ve gerektiğinde cerrahi müdahalelerle yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılabilir. Modern biyolojik tedaviler, özellikle dirençli vakalarda, hastalık yönetiminde devrim yaratmaktadır.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.