Sosyal Fobi Tedavisinde Grup Terapisi Protokolleri
Sosyal fobi (sosyal anksiyete bozukluğu), bireyin başkaları tarafından değerlendirileceği durumlarda yoğun kaygı, utanç ve kaçınma davranışları göstermesiyle karakterize bir anksiyete bozukluğudur. Bu bozukluğun tedavisinde etkili yöntemlerden biri grup terapisidir. Grup terapileri, sosyal fobisi olan bireylerin benzer deneyimlere sahip kişilerle güvenli bir ortamda etkileşim kurarak korkularıyla yüzleşmelerine ve sosyal becerilerini geliştirmelerine olanak tanır.
Grup Terapisinin Temel Amaçları
- Kişinin sosyal durumlarda yaşadığı kaygıyı azaltmak
- Sosyal becerileri artırmak
- Olumsuz otomatik düşünceleri tanımak ve değiştirmek
- Kaçınma davranışlarını azaltmak
- Gerçekçi özgüven geliştirmek
- Grup desteğiyle güvenli deneyimleme sağlamak
Uygulamada Kullanılan Grup Terapisi Protokolleri
1. Bilişsel Davranışçı Grup Terapisi (CBGT)
CBT’nin grup formatına uyarlanmış hali olan bu yaklaşım, sosyal fobi tedavisinde en yaygın kullanılan protokoldür.
Yapılandırılmış 12-16 Oturumluk Protokol:
1. Aşama – Psiko-eğitim ve Model Tanıtımı (1-2. oturum)
- Sosyal fobinin tanımı, nedenleri ve döngüsü anlatılır.
- Düşünce-duygu-davranış ilişkisi öğretilir.
2. Aşama – Bilişsel Yeniden Yapılandırma (3-5. oturum)
- Olumsuz otomatik düşünceler tanımlanır.
- Kanıt analizi ve yeniden çerçeveleme egzersizleri yapılır.
3. Aşama – Davranışsal Deneyler ve Maruz Bırakma (6-10. oturum)
- Katılımcılar küçük sunumlar yapar, göz teması kurar, soru cevaplara katılır.
- Güvenli ortamda kontrollü sosyal durumlara maruz bırakılır.
4. Aşama – Sosyal Becerilerin Öğretimi (11-13. oturum)
- Selamlaşma, konuşma başlatma, sürdürme, sonlandırma becerileri çalışılır.
- Geri bildirim verme ve alma, beden dili kullanımı öğretilir.
5. Aşama – Relaps Önleme ve İzleme (14-16. oturum)
- Gelecekte karşılaşılacak durumlara hazırlık yapılır.
- Kişisel baş etme planları geliştirilir.
2. Destekleyici Grup Terapisi
Katılımcılar deneyimlerini paylaşır, empati kurar, yalnız olmadıklarını hisseder. Terapi lideri daha çok kolaylaştırıcı rol üstlenir. Yapılandırılmış değildir ancak psikoeğitimle desteklenebilir.
3. Mindfulness Temelli Grup Terapisi (MBCT)
Katılımcılara şimdiki ana odaklanma, bedensel farkındalık ve kabullenme temelli beceriler kazandırılır. Oturumlar, nefes egzersizleri, beden tarama ve düşünce gözlemleme tekniklerini içerir.
Grup Terapisinin Etkililiği
- Araştırmalar, CBGT’nin bireysel terapilere yakın düzeyde etkili olduğunu göstermektedir.
- Grup terapisi, sosyal etkileşim ortamı sunduğu için sosyal fobiye özel doğal bir tedavi zemini oluşturur.
- Grup içinde sağlanan geri bildirimler, bireyin içgörüsünü artırır.
- Başkalarının gelişimini görmek, motivasyonu ve umudu artırır.
Klinik Öneriler
- Grup terapisine uygunluk değerlendirmesi yapılmalıdır (örneğin paranoid özellikler, ağır depresyon, madde kullanımı varsa bireysel terapi tercih edilebilir).
- Terapiye gönüllü katılım sağlanmalı, grup gizliliği ve güveni sağlanmalıdır.
- Terapist, süreci yapılandırmalı, katılımı eşit dağıtmalı ve destekleyici olmalıdır.
Özetle
Sosyal fobi tedavisinde grup terapisi, hem bilişsel yeniden yapılandırmayı hem de davranışsal değişimi hedefleyerek etkili bir müdahale seçeneği sunar. Katılımcılar, sosyal korkularını aşarken gerçek yaşamda karşılaşacakları durumlara grup ortamında hazırlanır. Sistematik bir protokolle uygulanan grup terapileri, sosyal fobinin üstesinden gelmede güçlü bir yöntemdir.
Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.
Anahtar Kelimeler: sosyal fobi, grup terapisi, CBGT, bilişsel davranışçı terapi, sosyal anksiyete bozukluğu, sosyal beceri eğitimi, maruz bırakma, grup terapisi protokolü.