Spinal Stenoz Nedir?

Spinal stenoz, omurgadaki spinal kanalın daralması sonucu omurilik ve sinir köklerinin sıkışmasına neden olan bir hastalıktır. Bu daralma, sinirlerin üzerindeki baskıyı artırarak bel, boyun ve bacaklarda ağrı, uyuşma, güçsüzlük ve hareket kısıtlılığına yol açabilir. Spinal stenoz genellikle dejeneratif değişiklikler nedeniyle yaşla birlikte gelişir, ancak doğuştan gelen yapısal faktörler de rol oynayabilir.

Spinal Stenozun Nedenleri

Spinal stenoz genellikle omurgada zamanla meydana gelen yıpranma ve aşınmaların sonucunda ortaya çıkar. Ancak bazı durumlarda genetik faktörler veya doğuştan gelen dar spinal kanallar da hastalığın gelişiminde etkili olabilir.

Başlıca Nedenler:

Omurga Dejenerasyonu: Yaşlanma ile birlikte omurlar arasında bulunan diskler ve eklemler aşınır. Bu durum spinal kanalın daralmasına neden olabilir.
Kemik Spur (Osteofit) Oluşumu: Omurganın eklem kıkırdakları aşındıkça, vücut fazla kemik üretir ve bu kemik çıkıntıları sinirlere baskı yapabilir.
Fıtıklaşmış Diskler: Omurlar arasındaki disklerin dış tabakası yırtıldığında, iç kısmı dışarı taşarak spinal kanalı daraltabilir.
Bağ Dokularında Kalınlaşma: Omurga çevresindeki bağ dokular zamanla sertleşip kalınlaşarak sinirlerin geçtiği kanalı daraltabilir.
Omurga Yaralanmaları: Kırıklar veya travmatik olaylar spinal kanalda daralmaya neden olabilir.
Omurga Kireçlenmesi (Osteoartrit ve Romatoid Artrit): Kıkırdak kaybı ve eklem iltihabı, omurga içinde anormal kemik büyümelerine yol açarak daralmaya sebep olabilir.
Tümörler: Omurilik veya sinir köklerine baskı yapan iyi huylu ya da kötü huylu tümörler spinal stenoz gelişimine katkıda bulunabilir.
Doğuştan Gelen Anatomik Faktörler: Bazı bireyler genetik olarak normalden dar bir spinal kanala sahip olabilir.

Spinal Stenoz Türleri

Spinal stenoz, omurganın hangi bölgesinde meydana geldiğine bağlı olarak sınıflandırılır.

1. Servikal Spinal Stenoz (Boyun Bölgesi)

Omurganın boyun bölgesindeki spinal kanalın daralmasıdır.
Omurilik sıkıştığında ellerde ve kollarda güçsüzlük, denge bozukluğu ve boyun ağrısı görülebilir.
Şiddetli vakalarda yürüme zorluğu ve bağırsak-mesane kontrol kaybı (miyelopati) gelişebilir.

2. Lomber Spinal Stenoz (Bel Bölgesi)

Omurganın bel bölgesinde spinal kanalın daralmasıdır.
Bacaklarda ağrı, uyuşma ve yürüme güçlüğü en yaygın belirtilerdir.
Hastalar genellikle dinlenme sırasında rahatlar, ancak yürüyüşle ağrı artar.

3. Torakal Spinal Stenoz (Sırt Bölgesi)

Göğüs bölgesinde nadiren görülür.
Genellikle travma, tümörler veya anormal kemik büyümeleri nedeniyle oluşur.

Spinal Stenozun Belirtileri

Spinal stenozun belirtileri, daralmanın derecesine ve sinirlere olan baskının seviyesine göre değişir. Hafif stenoz vakalarında herhangi bir belirti görülmeyebilirken, ilerlemiş vakalarda ciddi hareket kısıtlılığı yaşanabilir.

Genel Belirtiler:

Omurga Bölgesinde Ağrı: Özellikle hareketle artan, istirahatle hafifleyen bel, boyun veya sırt ağrısı.
Uyuşma ve Karıncalanma: Kollar, eller, bacaklar ve ayaklarda hissedilebilir.
Kas Güçsüzlüğü: Tutma, kavrama, yürüme veya ayakta durmada zorlanma.
Yürüme Zorluğu: Hastalar genellikle kısa mesafeler yürüdükten sonra dinlenme ihtiyacı hisseder.
Denge Kaybı: Servikal stenoz vakalarında yaygın görülür.
İdrar ve Bağırsak Kontrol Problemleri: İleri evre vakalarda, mesane ve bağırsak fonksiyonları etkilenebilir (acil tıbbi müdahale gerektirir).

Spinal Stenoz Tanısı

Spinal stenoz teşhisi, fizik muayene, hastanın öyküsü ve görüntüleme testleri ile konulur.

1. Fizik Muayene ve Hasta Öyküsü

Doktor, hastanın ağrının yeri, şiddeti, ne zaman ortaya çıktığı ve nasıl azaldığını sorgular.
Sinir fonksiyonlarını test etmek için kas gücü, refleksler ve duyusal değerlendirmeler yapılır.

2. Görüntüleme Testleri

Röntgen: Omurgada kireçlenme ve daralma olup olmadığını gösterir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Yumuşak dokular (diskler, sinirler, bağlar) hakkında ayrıntılı bilgi verir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT) Miyelografi: Kontrast madde kullanılarak omuriliğin detaylı görüntüsü alınır.

Spinal Stenozun Tedavi Yöntemleri

Spinal stenoz tedavisi hastanın semptomlarının şiddetine ve yaşam kalitesine olan etkisine bağlı olarak belirlenir.

1. Konservatif (Ameliyatsız) Tedavi

Hafif ve orta dereceli stenoz vakalarında uygulanır.

Fizik Tedavi ve Egzersiz:
- Duruş ve hareket teknikleri ile omurga üzerindeki baskıyı azaltmaya yardımcı olur.
- Kas gücünü artırarak dengeyi ve hareket kabiliyetini destekler.
Ağrı Kesici İlaçlar:
- Non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) (ibuprofen, naproksen vb.).
- Sinir ağrılarını kontrol eden ilaçlar (gabapentin, pregabalin vb.).
Epidural Steroid Enjeksiyonları:
- Omurga içine enjekte edilen kortikosteroidler iltihabı azaltarak sinir üzerindeki baskıyı hafifletebilir.

2. Cerrahi Tedavi (Şiddetli Vakalar İçin)

Eğer konservatif yöntemler yetersiz kalırsa ve hastanın yaşam kalitesi ciddi şekilde etkilenirse cerrahi seçenekler değerlendirilir.

Laminektomi (Dekompresyon Cerrahisi): Omurganın arka kısmındaki lamina adı verilen kemik yapı çıkarılarak spinal kanal genişletilir.
Spinal Füzyon: Omurların sabitlenerek dengesinin sağlanması için yapılır.
Minimal İnvaziv Cerrahi: Küçük kesilerle sinir üzerindeki baskıyı azaltan daha az invaziv prosedürler uygulanabilir.

Spinal stenoz, omurga kanalının daralması sonucu sinir kökleri ve omuriliğin sıkışmasıyla ortaya çıkan, hareket kısıtlılığına ve ağrıya yol açan bir hastalıktır. Hastaların çoğu konservatif tedavilerle semptomlarını yönetebilirken, bazı ağır vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir. Erken tanı ve uygun tedavi, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir.