T ve B Lenfositleri Nedir? Tanım ve Vücutta Görevleri

T Lenfositleri (T Hücreleri)

Tanım

T lenfositleri, bağışıklık sistemi hücreleri arasında yer alır ve edinsel bağışıklık yanıtının temel bileşenlerindendir. Kemik iliğinde üretilip timus bezinde olgunlaşan bu hücreler, patojenlere karşı hücresel bağışıklık yanıtı sağlar. T lenfositlerinin ana görevi, enfekte olmuş veya kanserli hücreleri tanıyıp yok etmektir.

T Lenfositlerinin Türleri

1. Yardımcı T Hücreleri (CD4+ T Hücreleri): Yardımcı T hücreleri, bağışıklık sisteminin düzenleyici rolünü üstlenir. Diğer bağışıklık hücrelerini, özellikle B hücrelerini aktive eder ve onları antikor üretmeye yönlendirir. Ayrıca, makrofajları ve nötrofilleri de aktive eder, böylece vücudun bağışıklık yanıtını güçlendirir.
2. Sitotoksik T Hücreleri (CD8+ T Hücreleri): Sitotoksik T hücreleri, enfekte hücreleri tanıyıp doğrudan öldüren hücrelerdir. Virüsle enfekte olmuş hücreleri ve kanser hücrelerini hedef alır. Bu hücreler, zararlı hücreleri öldürmek için perforin ve granzim gibi maddeler kullanır.
3. Regülatör T Hücreleri (Treg Hücreleri): Bu hücreler, bağışıklık yanıtının aşırıya gitmesini engelleyerek bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasını sağlar. Otoimmün hastalıkların önlenmesine yardımcı olur.

Görevleri

• Enfekte Hücrelerin Tanınması ve Yok Edilmesi: T hücreleri, virüsle enfekte olmuş hücreleri tanır ve bu hücreleri öldürür.
• Bağışıklık Yanıtının Düzenlenmesi: Yardımcı T hücreleri, B hücrelerinin antikor üretmesini teşvik eder ve makrofajların patojenleri yutmalarına yardımcı olur.
• İmmün Hafıza Oluşumu: Enfeksiyonlar sonrası hafıza T hücreleri oluşturularak, vücut gelecekteki enfeksiyonlara daha hızlı yanıt verir.

B Lenfositleri (B Hücreleri)

Tanım

B lenfositleri, vücudun jümoral bağışıklık yanıtını sağlayan temel hücrelerdir. Bu hücreler, kemik iliğinde üretilir ve kan dolaşımına katılır. B lenfositlerinin ana görevi, enfeksiyonlara karşı antikorlar üretmektir. Bu antikorlar, serbest dolaşan patojenleri tanır ve onları etkisiz hale getirir.

B Lenfositlerinin Aktivasyonu

B hücreleri, patojenlerin yüzeyindeki antijenleri tanır ve bu tanıma sonucu, plazma hücrelerine dönüşür. Plazma hücreleri, spesifik antikorlar üretir ve bunlar, patojenlerin nötralize edilmesini sağlar. Ayrıca, B hücreleri hafıza hücreleri üretir, böylece vücut bir sonraki karşılaşmada daha hızlı yanıt verir.

Görevleri

• Antikor Üretimi: B hücreleri, patojenleri tanıyan ve etkisiz hale getiren özgül antikorlar üretir.
• Patojenin Nötralize Edilmesi: Antikorlar, patojenlerin bağlandığı hücreleri nötralize eder, bu sayede patojenler zararsız hale gelir.
• Kompleman Aktivasyonu: B hücrelerinin ürettiği antikorlar, kompleman sistemini aktive eder ve patojenlerin yok edilmesine yardımcı olur.
• Fagositik Aktivasyon: Antikorlar, makrofajların ve nötrofillerin patojenleri yutmalarını teşvik eder.

T ve B Lenfositlerinin Ortak Görevleri

• Bağışıklık Yanıtının Yönetimi: Hem T hem de B lenfositleri, bağışıklık sistemi yanıtının oluşturulmasında kritik rol oynar.
• İmmün Hafıza: Hem T hem de B hücreleri, vücutta hafıza hücreleri oluşturur. Bu hücreler, patojenle karşılaştıklarında daha hızlı ve güçlü bir yanıt üretir.
• Yabancı Antijenlerin Tanınması: Her iki hücre grubu da patojenlerin yüzeyindeki özgül antijenleri tanıyarak, bağışıklık sisteminin doğru yanıtı üretmesini sağlar.

T ve B Lenfositleri Arasındaki Farklar

Özellik	T Lenfositleri	B Lenfositleri
Yerli Oldukları Bölge	Timus (olgunlaşma)	Kemik iliği (olgunlaşma)
Hedefleri	Enfekte olmuş hücreler ve kanser hücreleri	Serbest dolaşan patojenler
Ana Görev	Hücresel bağışıklık, enfekte hücrelerin öldürülmesi	Jümoral bağışıklık, antikor üretimi
Aktivasyon Şekli	Antijen sunumu sonrası aktifleşme	Antijenin doğrudan tanınması sonrası aktifleşme
Yanıtın Tipi	Hücresel (sitotoksik)	Antikor aracılı (jümoral)

Özetle

T lenfositleri ve B lenfositleri, edinsel bağışıklık sisteminin iki temel hücresel elemanıdır. T lenfositleri, enfekte olmuş hücreleri tanıyıp öldürürken, B lenfositleri özgül antikorlar üreterek serbest dolaşan patojenleri nötralize eder. Bu iki hücre tipi, bağışıklık sisteminin etkin ve hedefe yönelik bir yanıt vermesini sağlar ve vücudun enfeksiyonlarla mücadelesinde önemli roller üstlenir.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler: T lenfositleri, B lenfositleri, bağışıklık, edinsel bağışıklık, jümoral bağışıklık, hücresel bağışıklık, antikorlar, sitotoksik T hücreleri, yardımcı T hücreleri, hafıza hücreleri