Web Sitesinde Kullanılan Görsellerin Telif Riski ve İhlaller

Web sitelerinde kullanılan görsellerin telif haklarına uygunluğu, dijital içerik üreticileri, e-ticaret siteleri, blog yazarları ve ajanslar için kritik önemdedir. Görsellerin hukuka aykırı bir şekilde kullanılması ciddi telif hakkı ihlali anlamına gelir ve yüksek tazminat talepleri ile cezai yaptırımlara yol açabilir. Dijital ortamda kullanılan her görselin hukuki statüsü, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında değerlendirilir.

Telif Hakkı Nedir?

Telif hakkı, bir görselin veya eserin sahibine tanınan mali ve manevi hakları kapsar. Eseri meydana getiren kişi, o eserin kullanılmasına, çoğaltılmasına, dağıtılmasına ve sergilenmesine izin verme yetkisine sahiptir.

FSEK’e Göre Telif Koruması Altında Olan Görseller:

• Fotoğraflar (profesyonel veya amatör fark etmeksizin)
• İllüstrasyonlar ve çizimler
• Grafik tasarımlar ve afişler
• Sanat eserlerinin dijital reprodüksiyonları
• Video kareleri, film afişleri, görsel montajlar

Telif Hakkı İhlali Ne Anlama Gelir?

Telif hakkı ihlali, bir eserin sahibinden izin almadan veya geçerli bir lisans olmadan kullanılması anlamına gelir. Bu ihlal:

• Eserin internet sitesine yüklenmesi,
• Üzerinde değişiklik yapılması (kırpma, filtre uygulama vb.),
• Başka kaynaklara lisanssız aktarılması,
• Kaynak gösterilse bile izin alınmaması hâlinde oluşabilir.

En Sık Karşılaşılan Telif Hakkı İhlali Senaryoları

1. Google Görsellerden Direkt Görsel Kullanımı

Google görseller arama sonucu değildir; sadece görselleri barındıran web sitelerine yönlendirme yapar. Buradaki görsellerin telif hakları olabilir ve izin alınmadan kullanılması ihlale girer.

2. Ücretsiz Stok Sitelerden Yanlış Lisansla Kullanım

Unsplash, Pexels, Pixabay gibi siteler ücretsiz görseller sunsa da bazı görsellerde:

• Ticari kullanıma kapalı lisanslar olabilir,
• Model release (görseldeki kişinin izni) eksik olabilir.

3. Tasarımcıdan veya Ajanslardan Alınan Görsellerin Yanlış Kullanımı

Ajanslar tarafından sunulan tasarımlar için lisans, yalnızca ilk kullanım için geçerli olabilir. Başka projelerde tekrar kullanmak ihlal sayılır.

4. Sosyal Medyadan Alınan Görsellerin Kullanımı

Twitter, Instagram veya LinkedIn üzerinden alınan görseller, açık rıza olmadan başka sitelerde kullanılamaz. Sosyal medya içerikleri dahi telif hakkına tabidir.

Telif Hakkı İhlalinin Hukuki Sonuçları

1. Fikri Haklara Tecavüz Davası

Eser sahibi, 5846 sayılı FSEK kapsamında ihlali yapan kişi veya şirkete karşı:

• Maddi tazminat
• Manevi tazminat
• Eserin toplatılması ve yayından kaldırılması
  talebinde bulunabilir.

2. Ceza Sorumluluğu

Kasten telif hakkı ihlali yapan kişiler hakkında:

• 2 yıldan 4 yıla kadar hapis,
• 50.000 TL’ye kadar adli para cezası uygulanabilir.

3. Noter veya Avukat Yoluyla İhtarname

Görselin sahibinden gelen resmi ihtar sonrasında, sitenin yayından kaldırılması talep edilir. Uyum sağlanmazsa dava süreci başlatılır.

Yasal Olarak Güvenli Görsel Kullanım Yöntemleri

1. Lisanslı Stok Görsellerin Kullanımı

Shutterstock, Adobe Stock, Getty Images gibi platformlardan alınan görseller lisansla korunur. Lisans türü (standart, genişletilmiş) mutlaka kontrol edilmelidir.

2. Creative Commons (CC) Lisanslı Görseller

CC lisansları, kullanım izninin türüne göre farklılık gösterir:

• CC0 (kamu malı): Serbest kullanılır.
• CC BY: Kaynak göstermek şarttır.
• CC BY-NC: Sadece ticari olmayan amaçlarla kullanılabilir.

3. Kendi Ürettiğiniz Görseller

En güvenli yöntem, özgün olarak çekilmiş veya tasarlanmış görsellerin kullanılmasıdır.

4. Görsel Kaynağından Yazılı Onay Almak

Özellikle sosyal medya içeriklerinde veya bloglarda üçüncü kişilere ait görseller kullanılıyorsa, açık onay alınmalıdır.

Özetle

Web sitelerinde kullanılan görsellerin telif hakkı statüsü, hem içerik üreticileri hem işletmeler için kritik bir hukuki alanı temsil eder. Görsellerin lisanssız kullanımı, yüksek tazminat riskleri ve ceza sorumluluğu doğurabilir. Her görselin kaynağı, lisans türü ve kullanım izni dikkatle analiz edilmeli; ticari faaliyetlerde yalnızca güvenilir, açık lisanslı veya kendi üretiminiz olan içerikler tercih edilmelidir. Bu konudaki farkındalık, dijital varlığınızın güvenliğini sağlar.

Anahtar Kelimeler: telif hakkı ihlali, görsel kullanım izni, FSEK, stok fotoğraf lisansı, Google görsel telifi, creative commons, görsel telif cezası, dijital hukuk, web tasarımda telif, içerik sorumluluğu