Tiroid Hastalıklarında Radyoaktif İyot Tedavisi

Radyoaktif İyot (RAI) Tedavisi Nedir?

Radyoaktif iyot (RAI) tedavisi, iyot-131 (I-131) adı verilen radyoaktif bir maddenin tiroid hücreleri tarafından tutulması yoluyla bu hücreleri hedef alarak yok eden sistemik bir tedavi yöntemidir. Özellikle hipertiroidi ve bazı tiroid kanseri türleri için kullanılır. Tedavi, ağız yoluyla kapsül ya da sıvı şeklinde verilir.

Hangi Tiroid Hastalıklarında Kullanılır?

1. Graves Hastalığı

Otoimmün bir hastalık olup tiroid bezinin aşırı çalışmasına yol açar.
RAI, tiroid dokusunu tahrip ederek hormon üretimini azaltır.

2. Toksik Nodüler Guatr

Tiroid nodüllerinin bağımsız olarak hormon üretmesiyle oluşur.
RAI ile nodüllerin hiperaktif hücreleri yok edilir.

3. Folliküler ve Papiller Tiroid Kanseri

Cerrahi sonrası kalan tiroid dokusunun temizlenmesi için uygulanır.
Metastaz yapmış hücrelerin yok edilmesinde etkilidir.

Uygulama Süreci

Hazırlık

TSH düzeyinin yükseltilmesi gerekir (genellikle levotiroksin kesilerek veya rekombinant TSH ile).
Düşük iyot diyeti uygulanarak tiroid hücrelerinin radyoaktif iyota duyarlılığı artırılır.
Hamilelik ve emzirme kesin kontrendikedir.

Uygulama

Ağızdan tek doz olarak verilir.
Uygulama sonrası birkaç saatten birkaç güne kadar süren izolasyon gerekebilir (radyasyon yayılımı nedeniyle).

Takip

Hipotiroidi gelişme riski nedeniyle düzenli TSH ve T4 takibi gereklidir.
Tiroid hormon replasman tedavisi (levotiroksin) genellikle başlanır.
Tiroid sintigrafisi veya tam vücut taramaları gerekebilir.

Avantajları

Cerrahi müdahaleye göre non-invaziv bir seçenektir.
Kalıcı çözüm sunar, özellikle tekrarlayan hipertiroidi vakalarında etkilidir.
Metastatik tiroid kanserinde uzak dokulara ulaşarak sistemik tedavi sağlar.

Olası Yan Etkiler ve Riskler

Hipotiroidi: En yaygın sonuçtur, tedaviyle kontrol altına alınır.
Boyunda hassasiyet, geçici tiroidit
Tat alma duyusunda değişiklik
Geçici sperm üretimi baskılanması veya adet düzensizlikleri
Nadiren, tükürük bezlerinde hasar ve kuruluk

Kimlere Uygulanmaz?

Hamile ve emziren kadınlar
Ciddi göz tutulumlu Graves hastaları (RAI sonrası orbitopati kötüleşebilir)
Aktif tiroid kanserine bağlı ciddi akciğer metastazı olanlar (hızlı doku yıkımı riskli olabilir)

Özetle

Radyoaktif iyot tedavisi, hipertiroidi ve tiroid kanseri gibi hastalıkların etkili ve güvenli bir şekilde tedavisini sağlar. Doğru hasta seçimi, uygun hazırlık ve düzenli takip ile uzun dönem kontrol sağlanabilir. Ancak hipotiroidi gibi kalıcı etkiler gelişebileceğinden, hastalar yaşam boyu endokrinolojik takipte olmalıdır.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler: Radyoaktif iyot, iyot-131, RAI tedavisi, hipertiroidi, Graves hastalığı, toksik nodül, tiroid kanseri, tiroid tedavisi, TSH, radyoaktif tedavi.