Transdermal Sistemler Nedir? Farmasötik Özellikler, Kullanım Şekilleri, Avantajları ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Transdermal sistemler, etkin maddenin cilt yoluyla emilerek sistemik dolaşıma kontrollü biçimde verilmesini sağlayan farmasötik preparatlardır. Genellikle flaster (patch) formunda sunulur ve uzun süreli ilaç salınımı için kullanılır. Günümüzde analjezikler, nikotin replasman ürünleri, hormonal tedaviler ve bazı kardiyovasküler ilaçlar transdermal yolla verilebilmektedir.

Farmasötik Özellikler

Yapısal Bileşenler
Transdermal sistemler genellikle beş katmandan oluşur
- Koruyucu dış tabaka
- İlaç rezervuarı (aktif madde içerir)
- Salınım kontrol membranı
- Yapışkan tabaka
- Cilde temas eden destekleyici taban
Kontrollü Salınım
İlacın emilim hızı, membran yapısı ve taşıyıcı sistem ile düzenlenir. Bu sayede sabit plazma düzeyleri sağlanır.
Etkin Madde Özellikleri
Transdermal sistemle verilebilecek ilaçlar genellikle düşük molekül ağırlıklı, lipofilik ve güçlü biyolojik etkili olmalıdır.

Kullanım Şekilleri

Uygulama Yeri
Temiz, kuru ve tüylerden arındırılmış cilt yüzeyine uygulanır (örneğin kol, göğüs, sırt).
Kullanım Süresi
Flasterin üzerindeki talimata göre genellikle 24 saat ile 7 gün arasında değişen sürelerle kullanılır.
Tekrar Uygulama
Aynı bölgeye tekrar yapıştırılmadan önce cilt dinlendirilmelidir.

Avantajları

Sürekli ve Dengeli Salınım
Gün boyu veya günlerce sabit plazma düzeyi sağlar.
Yutma Güçlüğü Olanlar İçin İdeal
Ağız yoluyla ilaç alamayan bireylerde güvenlidir.
Karaciğerin İlk Geçiş Etkisinden Kaçınır
İlacın doğrudan sistemik dolaşıma girmesi, biyoyararlanımı artırır.
Hasta Uyumunu Artırır
Seyrek dozlama ile hasta tedaviye daha kolay adapte olur.

Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Cilt Reaksiyonları
Kızarıklık, kaşıntı, dermatit gibi reaksiyonlar görülebilir. Uygulama bölgesi her seferinde değiştirilmelidir.
Doz Aşımı Riski
Birden fazla flasterin yanlışlıkla kullanılması toksisiteye yol açabilir.
Isı Etkisi
Ateş, sıcak duş veya dış ısı kaynakları transdermal sistemin salınım hızını artırarak yan etki riskini artırabilir.
Kullanımda Hijyen
Uygulama öncesi ve sonrası eller yıkanmalıdır. Flaster çıkarıldığında cilt nazikçe temizlenmelidir.

Özetle

Transdermal sistemler, uzun süreli, kontrollü ilaç salınımı sağlayan, hasta uyumunu artıran ve özellikle sistemik etki istenen durumlarda tercih edilen modern ilaç taşıyıcı sistemlerdir. Ancak dikkatli ve bilinçli kullanım şarttır.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan transdermal ilaç kullanmayınız.

Anahtar Kelimeler
Transdermal sistem, ilaç flasteri, cilt yoluyla ilaç, kontrollü salınım, sistemik etki, farmasötik form, biyoyararlanım, hasta uyumu, ilaç emilimi