Türkiye’de Dijital Hukuk Alanında Yapılan Son Düzenlemeler
Giriş
Dijitalleşmenin hızla yayılmasıyla birlikte Türkiye’de hukuk sistemi de bu dönüşüme uyum sağlamak üzere önemli adımlar atmıştır. Özellikle kişisel verilerin korunması, sosyal medya düzenlemeleri, dijital platformlarda içerik sorumluluğu, yapay zeka, e-ticaret ve kripto paralar gibi alanlarda yapılan yeni düzenlemeler, hem bireylerin haklarını korumayı hem de dijital ekonomi ve iletişim ortamını denetim altına almayı amaçlamaktadır. Bu makalede, 2023-2025 dönemi itibarıyla Türkiye’de dijital hukuk alanında yapılan en güncel yasal değişiklikler ve uygulamalar ele alınmaktadır.
1. Sosyal Medya Yasası (Dezenformasyon Yasası – 2022/2023)
a. Yalan Haber ve Dezenformasyonla Mücadele
2022 yılında yürürlüğe giren ve 2023’te genişletilen 7418 Sayılı Basın Kanunu ile bazı kanunlarda değişiklik yapan yasa ile:
- “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçu” Türk Ceza Kanunu’na eklendi. Bu suçu işleyenlere 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.
- Sosyal medya üzerinden yalan bilgi yayanlar artık cezai takibe alınabiliyor.
b. Sosyal Medya Temsilciliği ve İçerik Sorumluluğu
- Sosyal medya şirketlerine Türkiye’de temsilcilik açma zorunluluğu getirildi.
- İçerik kaldırma ve veri paylaşımı yükümlülükleri arttı. Kararlara uymayan platformlara bant daraltma ve reklam yasağı uygulanabiliyor.
2. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) Güncellemeleri
a. Uluslararası Veri Transferi Esasları
- 6698 Sayılı KVKK’da 2024 itibarıyla önemli değişiklikler yapılmıştır. Özellikle yurt dışına kişisel veri aktarımında açık rıza dışı alternatifler getirildi.
- Veri sorumluları, bağlayıcı şirket kuralları veya taahhütname usulüyle veri aktarımı yapabilecek.
b. Veri İhlali Bildirim Süreleri
- Veri ihlali durumunda, veri sorumlularına 72 saat içinde bildirimde bulunma zorunluluğu getirildi.
- Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK), ihlalleri daha sıkı denetlemeye başlamıştır.
3. Yapay Zeka ve Otomatik Karar Verme Sistemleri Üzerine Taslak Çalışmalar
- 2024 itibarıyla Adalet Bakanlığı, Yapay Zeka Etik İlkeleri ve Hukuki Sorumluluk Çerçevesi oluşturulması yönünde çalışmalara başlamıştır.
- Özellikle karar destek sistemleri ve sağlıkta yapay zeka uygulamalarında şeffaflık ve insan denetimi zorunluluğu gündemdedir.
- AB’nin Yapay Zeka Yasası (AI Act) örnek alınarak, benzer sınıflandırmalar ve risk temelli düzenlemeler Türkiye hukukuna uyarlanması planlanmaktadır.
4. E-Ticaret Platformları ve Rekabet Düzenlemeleri
a. 2022-2023 E-Ticaret Kanunu Değişiklikleri
- Büyük e-ticaret platformlarına yönelik piyasa dengeleyici düzenlemeler yapılmıştır.
- “Haksız rekabet” ve “kendi ürünlerini öne çıkarma” gibi davranışlara karşı Ticaret Bakanlığı geniş yetkilerle donatıldı.
- Platformların aylık işlem hacmi, elektronik ortamda pazar payı, veri kullanımı, reklam harcamaları gibi alanlarda sınırlamalar getirildi.
b. Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun
- Kullanıcıların daha etkin bilgilendirilmesini sağlayacak şeffaflık kriterleri getirildi.
- Sipariş iptalleri, cayma hakkı ve iade süreçleri daha sıkı kurallara bağlandı.
5. Kripto Para ve Dijital Varlık Düzenlemeleri
- 2025 yılı itibarıyla Türkiye, kripto varlıklarla ilgili kapsamlı bir yasa hazırlığı içerisindedir.
- Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Merkez Bankası, dijital varlık hizmet sağlayıcıları için lisanslama sistemi getirmeyi hedeflemektedir.
- Vergilendirme, kara para aklama ile mücadele (AML/KYC) ve yatırımcı koruması alanlarında düzenlemeler yapılması planlanmaktadır.
6. Dijital Miras ve Hesapların Devri
- E-devlet, sosyal medya ve bulut tabanlı hesapların vefat sonrası akıbetine ilişkin çalışmalar sürüyor.
- Özellikle dijital miras konusunun medeni hukukta açıkça düzenlenmesi için TBMM’de komisyon çalışmaları başlatıldı.
- Kişisel verilerin miras yoluyla devri, özel hayatın gizliliğiyle çatıştığı için sınırlı hak tanıyan modeller geliştirilmektedir.
7. Siber Suçlarla Mücadele ve Kolluk Yetkileri
- 2023-2024 döneminde Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Dairesi’nin yetkileri artırıldı.
- Sosyal medya üzerinden tehdit, şantaj, dolandırıcılık gibi eylemlere karşı hızlı müdahale ekipleri kuruldu.
- Kolluk kuvvetleri, belirli durumlarda erişim engelleme talebinde bulunabilme yetkisine kavuştu.
Özetle
Türkiye’de dijital hukuk alanı, hızlı teknolojik gelişmelere uyum sağlamak amacıyla köklü değişikliklerle yeniden şekillenmektedir. Sosyal medya düzenlemeleri, KVKK güncellemeleri, yapay zeka ve e-ticaret denetimleri ile kripto varlıkların yasal zemine oturtulması, dijitalleşmenin hukuki altyapısını oluşturma sürecinin temel ayaklarını oluşturmaktadır. Bu düzenlemeler sadece bireylerin değil, şirketlerin, içerik üreticilerinin ve platform sağlayıcılarının da hukuki yükümlülüklerini artırmıştır. Yeni dijital düzene uyum sağlamak isteyen her aktörün bu değişiklikleri yakından takip etmesi artık kaçınılmazdır.
Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir hukuk uzmanına danışmadan hukuki işlem yapılmamalıdır.