Uyku Bozukluklarında Polisomnografi ve Tanı

Uyku bozuklukları, bireyin uykuya dalma, uykuyu sürdürme ya da uykudan dinlenmiş uyanma süreçlerinde bozulmalarla karakterize yaygın bir sağlık sorunudur. Bu bozuklukların doğru şekilde tanılanması için en önemli tanı araçlarından biri polisomnografi (PSG) testidir. Polisomnografi, uyku sırasında beynin, solunumun, kalp ritminin ve kas hareketlerinin eş zamanlı olarak kaydedilmesini sağlar ve birçok uyku bozukluğunun objektif tanısı için altın standart olarak kabul edilir.

Polisomnografi (PSG) Nedir?

Polisomnografi, hastanın bir uyku laboratuvarında bir gece boyunca izlenmesi esasına dayanan, çoklu biyolojik parametrelerin kaydını içeren bir uyku testidir. Bu test sırasında aşağıdaki veriler kaydedilir:

• EEG (elektroensefalografi): Beyin dalgaları
• EOG (elektrookülografi): Göz hareketleri
• EMG (elektromiyografi): Kas aktivitesi (özellikle çene ve bacak kasları)
• EKG (elektrokardiyografi): Kalp ritmi
• Solunum akımı ve eforu: Göğüs ve karın hareketleri, burun-ağız hava akışı
• Oksijen satürasyonu: Parmaktan ölçülen SpO₂ düzeyi
• Vücut pozisyonu ve horlama sesi

Hangi Durumlarda Polisomnografi Yapılır?

Polisomnografi özellikle şu durumların tanı ve değerlendirilmesinde kullanılır:

1. Obstrüktif Uyku Apnesi (OSA)

• Uyku sırasında tekrarlayan solunum durmaları (apne) ve kısıtlılıklar (hipopne) olur.
• PSG ile apne-hipopne indeksi (AHİ) hesaplanarak tanı konur.

2. Parasomniler

• Uyurgezerlik, gece terörü, REM davranış bozukluğu gibi anormal uyku davranışlarının gözlenmesi.
• PSG sırasında eş zamanlı video kaydı yapılabilir.

3. Narkolepsi

• Aşırı gündüz uykululuğu ile karakterizedir.
• PSG’ye ek olarak çoklu uyku latansı testi (MSLT) ile değerlendirilir.

4. Uykusuzluk (İnsomnia)

• Primer insomnia dışı nedenlerin dışlanmasında (örneğin periyodik bacak hareketleri, uyku apnesi).
• Uyku mimarisi detaylı olarak değerlendirilir.

5. Periyodik Bacak Hareketleri Bozukluğu (PLMD)

• Uyku sırasında istemsiz, tekrarlayıcı bacak hareketleri.
• EMG ile bu hareketler sayılır ve indekslenir.

Polisomnografi Öncesi Hazırlık

• Kafein ve alkol alınmamalı, uyarıcı ilaçlar kesilmelidir.
• Hasta kendi uyku saatine yakın bir zaman diliminde teste alınmalıdır.
• Uyku hijyeni önerileri verilir.

Tanı Süreci ve Değerlendirme

• PSG verileri uyku teknisyenleri tarafından toplanır.
• Uyku evreleri (N1, N2, N3, REM), uyanıklık süreleri ve solunum olayları analiz edilir.
• Uyku verimliliği, apne indeksi, oksijen desatürasyonları gibi parametreler raporlanır.

Özetle

Polisomnografi, uyku bozukluklarının tanısında objektif ve kapsamlı veri sağlayan güvenilir bir yöntemdir. Özellikle uyku apnesi, narkolepsi, parasomni gibi rahatsızlıkların tanısında temel rol oynar. Uykuya dair sorunların doğru şekilde anlaşılması ve uygun tedavi planının oluşturulabilmesi için PSG testi, multidisipliner yaklaşımın ayrılmaz bir parçasıdır.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler: uyku bozuklukları, polisomnografi, uyku apnesi, PSG testi, uyku laboratuvarı, uyku tanı testi, REM, uykusuzluk, parasomni, uyku testleri.