Zilyetlik ve Mülkiyet Ne Demek? Zilyetlik ve Mülkiyet Arasındaki Farklar Nelerdir?
Zilyetlik Nedir?
Zilyetlik, bir kişinin bir taşınır veya taşınmaz mal üzerinde fiilen kontrol ve tasarruf yetkisine sahip olmasıdır. Başka bir deyişle, zilyet, bir malı kullanabilen, onu koruyabilen ve üzerinde fiilen hakimiyet kurabilen kişidir. Zilyetlik, hukuken korunur ve zilyedin mal üzerindeki fiili hâkimiyetine dayanır.
Örneğin; bir kiracı kiraladığı evi kullanıyorsa, zilyet o kiracıdır; malın sahibi olmamakla birlikte fiilen kullanım hakkına sahiptir.
Mülkiyet Nedir?
Mülkiyet ise bir mal üzerindeki en kapsamlı ayni hak olup, malın sahibine ait olan hukuki yetkileri ifade eder. Mülkiyet hakkı sahibine, malı kullanma, yararlanma, tasarruf etme (satma, bağışlama, değiştirme, yok etme vb.) imkanı sağlar. Mülkiyet, hak sahibinin mal üzerindeki tam ve hukuki egemenliğidir.
Örneğin; bir evin tapusu bir kişiye ait ise, o kişi mülkiyet sahibidir.
Zilyetlik ve Mülkiyet Arasındaki Farklar
| Özellik | Zilyetlik | Mülkiyet |
|---|---|---|
| Tanım | Mal üzerinde fiili hakimiyet ve kontrol | Mal üzerindeki hukuki tam egemenlik |
| Sahiplik Durumu | Malın sahibi olmayabilir | Malın gerçek sahibi ve hak sahibidir |
| Hukuki Dayanak | Fiili hakimiyete dayanır | Hukuki belge (tapu, sözleşme vb.) ile belirlenir |
| Haklar | Malı kullanma, koruma, muhafaza | Kullanma, yararlanma, tasarruf etme, devretme |
| Koruma Şekli | Zilyedin mal üzerindeki fiili koruma hakları vardır | Mülkiyet hakkı daha geniş koruma sağlar |
| Örnek | Kiracı, emanetçi, depo sahibi | Tapu sahibi, malik |
Zilyetlik ve Mülkiyetin Birlikte Olması ve Ayrılması
- Zilyetlik ve mülkiyet genellikle birlikte bulunur; malın sahibi aynı zamanda malın zilyedidir.
- Ancak zilyetlik ve mülkiyet farklı kişilerde de olabilir. Örneğin:
- Kiracı evin zilyedidir, ama mülkiyet ev sahibindedir.
- Bir kişi malını başkasına emanet etmişse, mal emanetçide zilyetlik, asıl sahip ise mülkiyete sahiptir.
Hukuki Önemi
- Zilyetlik, mülkiyet hakkının korunmasında önemli rol oynar. Zilyet, malını koruma ve mülkiyet hakkını savunma hakkına sahiptir.
- Mülkiyet hakkı ise mal üzerinde hukuki hakların tam olarak kullanılmasını sağlar.
- Zilyetlik, malın kaybı veya haksız tasarrufa karşı koruma sağlar, mülkiyet ise malın hukuki sahipliği ve tasarrufu için temel hakdır.
Özetle
Zilyetlik, mal üzerinde fiili kontrol ve hakimiyet sağlamak iken; mülkiyet, o mal üzerindeki hukuki sahiplik hakkını ifade eder. Zilyetlik malı kullanan veya elinde tutan kişiyle ilgilidir, mülkiyet ise malın gerçek sahibi ile ilgilidir. İkisi çoğunlukla bir arada olur ancak farklı kişilerde de bulunabilir. Hukuki koruma ve haklar açısından mülkiyet daha kapsamlı bir haktır.